Wybór jest bardzo duży. Przez wiele lat podstawowym materiałem była stal (rury stalowe są produkowane i wykorzystywane nadal), ale teraz stosowane są przede wszystkim rury miedziane lub z tworzyw sztucznych. Wśród tych ostatnich do wyboru mamy: polipropylen PP, polietylen sieciowany PE-X, polibutylen PB i chlorowany polichlorek winylu CPVC (do instalacji c.w.u.). Oprócz tego w sprzedaży jest materiał coraz popularniejszy, zbudowany z dwóch warstw tworzywa sztucznego i metalu (aluminium). Są to rury wielowarstwowe, np. PE-X/Al/PE-X.
2. Jakie są zalety i wady poszczególnych materiałów?
Rury wykorzystywane w instalacjach centralnego ogrzewania, z uwagi na wysoką temperaturą czynnika, powinny spełniać szereg warunków:
Po pierwsze powinny być odporne na działanie wysokiej temperatury. Miedź i stal mogą być stosowane we wszystkich instalacjach grzewczych w domach jednorodzinnych. Natomiast temperatura wody grzejnej jest czynnikiem bardzo ważnym w rurach z tworzyw sztucznych, gdyż zbyt wysoka przyspiesza procesy starzenia się materiału, a nawet może spowodować zniszczenie rury. Dlatego nie wolno przekraczać temperatur zalecanych przez producentów tworzyw.
Po drugie powinny być odporne na korozję. Najbardziej podatna na korozję jest stal czarna. Rury z miedzi również mogą ulec korozji, ale ryzyko takie jest niewielkie – i przy zastosowaniu odpowiedniego reżimu montażowego oraz przy odpowiedniej jakości wody grzewczej (spełnia je większość wód w Polsce poza rejonami górskimi) zjawisko korozji nie powinno występować. Dzieje się tak dlatego, że w rurach z miedzi następuje samopasywacja polegająca na wytworzeniu się samoistnie warstwy tlenków miedzi zabezpieczających wnętrze rur przed korozją. Należy pamiętać także o zamontowaniu filtra do wody na początku instalacji, gdyż płynące rurami zanieczyszczenia mogłyby spowodować zniszczenie wytworzonej warstwy ochronnej w rurze.
Ponadto rury nie powinny się wydłużać pod wpływem wysokiej temperatury. Ponieważ tworzywa charakteryzują się wysokim współczynnikiem rozszerzalności liniowej (największym PE-X i polipropylen, najmniejszym CPVC), firmy oferujące rury produkują specjalne ich odmiany przeznaczone do instalacji c.o., w których zjawisko to jest znacznie zredukowane. Są to wkładki z aluminium w rurach polipropylenowych – rury te nazywane są STABI. Ciekawostką są rury z polipropylenu stabilizowane wkładką z włókna szklanego. Oprócz tego dużą popularność zdobywają rury wielowarstwowe, które powstały właśnie do stosowania w instalacjach grzewczych. Są zbudowane z dwóch warstw tworzywa, między którymi znajduje się cienka warstwa aluminium ograniczająca wydłużanie się rur.
Rury do centralnego ogrzewania nie powinny przewodzić ciepła. Wadą rur z miedzi i ze stali (a zwłaszcza z miedzi) jest bardzo wysoki współczynnik przewodności cieplnej. Powoduje to duże straty ciepła do otoczenia w przypadku niezaizolowanych przewodów. Dlatego rury z miedzi i stalowe trzeba izolować cieplnie. Natomiast w rurach z tworzyw sztucznych współczynnik przewodzenia jest bardzo niski, dzięki czemu straty ciepła są niewielkie i pozwala to na nie izolowanie rur. Decydując się na miedź, możemy kupić gotowe rury w odpowiedniej izolacji termicznej. Takie rozwiązanie pozwala na skrócenie czasu montażu instalacji.
Kolejnym problemem, występującym w rurach do c.o., jest przenikanie tlenu do wnętrza rury. Zjawisko to dotyczy tylko rur z tworzyw sztucznych, ale jest bardzo istotne ze względu na zwiększone ryzyko korozji elementów metalowych w instalacjach wykonanych z tych materiałów. Tak więc zabezpieczone przed zjawiskiem przenikania tlenu są rury STABI (z polipropylenu z jednorodną wkładką metalową wewnątrz) albo rury z polibutylenu, PE-Xu i z polipropylenu z perforowaną (czyli dziurkowaną) wkładką metalową, powlekane warstwą antydyfuzyjną.
Ważną cechą rur jest chropowatość powierzchni wewnętrznej. Od tego parametru zależy szybkość „zarastania” rur osadem. Rury o dużej chropowatości szybciej zarastają, co powoduje zmniejszenie ich średnicy wewnętrznej przy jednoczesnym wzroście oporów przepływu. Bardzo dużą chropowatość wewnętrzną ma stal, natomiast pozostałe materiały charakteryzują się gładkością ścianek.
Pobierz wersję pdf: ABC w pytaniach i odpowiedziach
