Zanieczyszczenie środowiska powoduje, że jakość wód powierzchniowych i podziemnych, z których pobieramy wodę do picia, jest nadal bardzo niska. Większość wód powierzchniowych jest silnie zanieczyszczona, a wody gruntowe na terenach przemysłowych i zurbanizowanych są często skażone chemicznie i bakteriologicznie. To drugie stanowi poważną niedogodność zwłaszcza dla osób uczulonych na związki chemiczne, takie jak pestycydy, azotany, związki chloru. Najlepszym rozwiązaniem jest dla nich zastosowanie urządzeń do uzdatniania wody.
Wg GUS, w 2002 r. stan czystości rzek utrzymywał się na poziomie niezadowalającym, szczególnie pod względem sanitarnym (bakteriologicznym). Według tego kryterium w 40,8% badanych rzek wody były pozaklasowe. Wód o I klasie czystości nie stwierdzono, natomiast do klasy II zaliczono 6,3%, a do III – 52,9% wód badanych rzek.
|
| Filtry wstępne mechaniczne są różnej wielkości (fot. Secura) |
Jakość rzek pogarszają wody zasolone, zawierające jony chlorków i siarczanów, pochodzące z kopalń węgla kamiennego. W osadach rzecznych znajdują się metale ciężkie (prawie w połowie badanych rzek). Pogorszeniu uległa jakość wód podziemnych.
Skąd się biorą zanieczyszczenia?
Woda jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem. Zawiera ogromną liczbę związków pobranych ze środowiska. Część z nich trafia do wód jako efekt naturalnych procesów zachodzących w przyrodzie (np. rozpuszczania skał, wytrącania minerałów z wód podziemnych). Reszta jest wprowadzona do wód na skutek działalności człowieka – są to zanieczyszczenia. Często są to związki nie występujące samoistnie w przyrodzie.
Wszystkie te substancje, zarówno domieszki, jak i zanieczyszczenia, przedostają się do wody pitnej w różnym, często śladowym stężeniu. Mogą one powodować różnorodne reakcje alergiczne. Często cierpimy na alergię, ale nie jesteśmy w stanie ustalić alergenu, który ją powoduje. A odpowiedź może być zawarta w wodzie, którą pijemy.
Głównymi źródłami zanieczyszczeń wód naturalnych są:
- surowe lub niewystarczająco oczyszczone ścieki miejskie i przemysłowe – dostarczają przede wszystkim różnych zanieczyszczeń chemicznych, ale także bakteryjnych i mechanicznych;
- ścieki pochodzące z nieszczelnych szamb z okolicznych gospodarstw domowych;
- spływy powierzchniowe z terenów zurbanizowanych;
- spływy z pól nawożonych nawozami naturalnymi i sztucznymi;
- różnorodne składowiska odpadów (komunalnych, przemysłowych) – są źródłem wielu szkodliwych dla zdrowia zanieczyszczeń;
- zanieczyszczenia przemysłowe.
Woda w instalacji domowej może pochodzić z własnego ujęcia albo z wodociągu. Ta pierwsza zawiera zazwyczaj wiele zanieczyszczeń. Ich skład zależy od składników gleby, przez które się przesącza, okolicy, w której mieszkamy (czy w pobliżu są zlokalizowane pola uprawne, zakłady przemysłowe itp.), od głębokości, z której pobieramy wodę, a także od pory roku – latem woda bywa bardziej zanieczyszczona niż zimą.
Zanieczyszczenia mogą być organiczne lub nieorganiczne. Woda może także zawierać bakterie. W większości wód z własnego ujęcia występują: żelazo, mangan, jony wapnia i magnezu (odpowiadające za twardość wody) i azotany. Te zanieczyszczenia należy usunąć w pierwszej kolejności. Zwłaszcza że mogą być one przyczyną alergii zarówno pokarmowych, jak i skórnych.
Woda wodociągowa pochodzi zazwyczaj z wód powierzchniowych, które są bardzo zanieczyszczone. Woda z ujęć komunalnych jest odpowiednio uzdatniana, a następnie dezynfekowana chlorem lub jego związkami, co nadaje jej specyficzny zapach i smak, albo ozonem. Chlorowanie jest niezbędne, żeby uzyskać wodę czystą bakteriologicznie. Często jest ona jednak wtórnie zanieczyszczana w instalacji wodociągowej.
Do wody przechodzą drobne zawiesiny, pochodzące z długo eksploatowanych sieci wodociągowych, przestarzałych i przeciążonych. Zanieczyszczenia dostają się też podczas remontu i modernizacji – są to m.in. piasek, resztki materiałów uszczelniających. Częste wahania ciśnienia odrywają resztki rdzy (pochodzące z korodujących przewodów) i inne zanieczyszczenia gromadzące się w instalacji podczas użytkowania.
może zawierać ponadto, mimo uzdatniania, substancje szkodliwe dla zdrowia, w tym również rakotwórcze. Są to niektóre związki chloropochodne, powstające w wyniku połączenia chloru ze związkami zawartymi w uzdatnianej wodzie. Powstają związki chemiczne niemożliwe do wykrycia powszechnie dostępnymi metodami. Mogą one zagrażać zdrowiu, w tym także powodować odczyny alergiczne.
Dodatkową przyczyną zanieczyszczeń może być materiał rur, z których wykonana jest instalacja zimnej i ciepłej wody. Do instalacji wodnych stosuje się rury ocynkowane, gdyż są one bardziej odporne na korozję niż rury nieocynkowane. Jednak i one po pewnym czasie ulegają uszkodzeniu, dlatego mogą tworzyć się w nich najpierw osady związków cynku, a potem żelaza. W osadach tych mogą mnożyć się bakterie.
Rury miedziane nie mogą być stosowane do przesyłania wody miękkiej, ani też wody o pH<7. Powoduje to bowiem wypłukiwanie jonów miedzi do wody oraz korodowanie rur.
Iwona Małkowska
Pobierz wersję pdf: Zdrowa woda
