Dobieramy schody i balustradę do wnętrza

W większości wypadków zmiana zamontowanych już schodów jest trudnym i skomplikowanym przedsięwzięciem, dlatego już na etapie projektowania należy podjąć właściwą decyzję. Jest to tym trudniejsze, że schody można potraktować, jak duży mebel, powinien więc pasować do pozostałego umeblowania, którego często jeszcze nie mamy.

Schody małe i duże

Przy projektowaniu schodów należy wziąć pod uwagę ich dwie zasadnicze funkcje – komunikacyjną i dekoracyjną. W pierwszej kolejności, o tym, jaką formę przyjmą schody, decydują warunki techniczne – wymiary miejsca przewidzianego na schody, wielkość otworu w stropie i jego grubość oraz wysokość kondygnacji (z uwzględnieniem wysokości warstw wykończeniowych podłogi). 

Po określeniu warunków technicznych przychodzi pora na wybór formy. Jest kilka możliwości zakupu schodów – można zamówić je u stolarza lub w wyspecjalizowanej firmie. Można też kupić gotowe, na przykład w markecie budowlanym. Właściwy wybór ich wielkości i stylu jest ważny, ponieważ są one stałym elementem o dużych rozmiarach.

W efekcie narzucają styl całemu wnętrzu. W zależności od tego, jak chcemy urządzić dom, schody mogą być proste i skromne, niemal ukryte lub grać główną rolę w pomieszczeniu. W niewielkich pomieszczeniach najczęściej wstawia się schody kręcone, w dużych mogą pełnić funkcję bardziej reprezentacyjną.

Wytworne schody policzkowe MS-70 z drewna dębowego, uzupełnione artystyczną kutą balustradą; projekt JBW Interiors. (fot. Marchewka)

Do dyspozycji mamy bardzo różne materiały. Drewniane schody pasują do niemal każdego rodzaju wnętrza, a o ich charakterze decyduje forma – projekt, gatunek drewna, kolor, ilość i rodzaj zdobień. W nowocześnie urządzonych domach stosuje się mniej tradycyjne materiały – szkło i metal.

Takie schody najczęściej charakteryzują się lekkością. Schody kamienne sprawdzają się w przestronnych wnętrzach. Coraz rzadziej buduje się schody żelbetowe. O stylu całych schodów decyduje również wygląd balustrady, która może być z tralkami, kuta lub pełna.

Schody RS-95 o konstrukcji policzkowej i giętej linii biegu, nawiązujące materiałem, kolorystyką oraz formą balustrady do stylu art déco; stopnie z dębu olejowanego na wylewce żelbetowej, pochwyt lakierowany na wysoki połysk. (fot. Markiewicz)

Komfortowe schody wachlarzowe o łagodnie wznoszącym się biegu i dębowych stopniach; drewniana, lakierowana na biało balustrada nasuwa skojarzenia ze stylem angielskim. (fot. Schody Domański)

Drewniane schody dywanowe z metalową, wycinaną laserowo balustradą; wybarwienie stopni dopasowano do koloru drewna na ścianie i podłodze. (fot. Schodo System)

Schody proste i kręte

Podstawowe konstrukcje schodów to schody drabiniaste, policzkowe lub kręte. W schodach drabiniastych do dwóch belek policzkowych mocowane są stopnice, co tworzy ażurową konstrukcję. Tego typu schody wykorzystuje się często jako prowadzące na strych lub do piwnicy – występują też w wersji składanej. Najpopularniejsze są schody policzkowe.

W wyfrezowane deski policzkowe wsunięte są stopnice i podstopnice. Bardzo popularne są schody kręte – zajmują mało miejsca. Składają się ze stalowego, aluminiowego lub drewnianego słupa przymocowanego do stropów na górze i na dole. Wokół niego wachlarzowato rozmieszczone są stopnie. Schody takie nie są jednak zbyt wygodne i nie pozwalają na wnoszenie po nich na przykład dużych mebli.

Utrzymane w stylu angielskim schody drewniane ze spocznikiem i rozwidleniem biegów, dostosowane oryginalną formą do warunków pomieszczenia. (fot. Stolarts)

Składane z gotowych elementów spiralne schody Trio. Kształt i wykończenie stopni oraz rodzaj balustrady dobierane indywidualnie; schody dostępne też z systemem oświetlenia. (fot. Rintal)

Przestrzeń dobrze wykorzystana i pełna światła: efektowne schody, w których ze szkła wykonano także elementy konstrukcyjne; stalowe są jedynie mocowania. (fot. Tierspol)

Z czego możemy wykonać schody?

Jeśli nie została zastosowana betonowa podstawa, główne elementy schodów najczęściej wykonane są z drewna lub stali. Drewniane elementy nośne powinny być wykonane z drewna o I klasie jakości, a stopnie – o co najmniej II klasie jakości. Drewno musi być suche, bez sęków i innych wad.

Schody mogą być wykonane z drewna litego lub klejonego. Najczęściej stosowane gatunki drewna to klon, buk, brzoza, dąb, jesion, wiśnia, orzech oraz egzotyczne – mahoń, bodo, badi, iroko, paduku. Stopnie z drewna egzotycznego są bardzo ciekawe kolorystycznie, ale droższe od tych z krajowych gatunków.

Do konstrukcji schodów metalowych stosuje się stal nierdzewną (chromowo-niklową) lub węglową. Stopnie stalowe mogą być z blachy gładkiej lub perforowanej (z otworkami) lub ryflowanej (z fakturą), aluminiowe albo mosiężne. Na metalową konstrukcję schodów stosuje się również stopnie szklane.

Schody wspornikowe o stopniach z wielowarstwowego szkła laminowanego, mocowanych do ściany za pomocą rotuł, które – podobnie jak balustradę – wykonano ze stali nierdzewnej. (fot. Schody Modern)

Przestrzeń ukształtowana przez światło. Kamiennym schodom z podświetleniem LED ciepła i stylu dodaje drewniana rzeźbiona balustrada. (fot. Z Kamienia)

Dwuwspornikowe schody K1 na konstrukcji stalowej, ze stopniami wykonanymi z drewna. (fot. Schody Chudziński)

Schody o stalowej konstrukcji policzkowej z "kaczymi" stopniami z malowanego na ciemno drewna; idealny komponent niewielkiego salonu w stylu minimalistycznym i duża oszczędność przestrzeni. (fot. Rintal)

Niezwykła lekkość. Futurystyczne schody ze stali lakierowanej na biało: dynamiczna konstrukcja zamocowana do powieszonej do stropu tafli szkła; wykonanie: Perfect Schody. (fot. Artdesign)

Balustrady, czyli co pod dłoń?

Od strony otwartej przestrzeni montuje się balustradę. Jest elementem zapewniającym bezpieczeństwo, ale również dekoracyjnym. Aby właściwie spełniała swoje funkcje powinna mieć co najmniej 90 cm wysokości i stanowić pewne i wygodne podparcie dla dłoni.

Balustrada najczęściej składa się z poręczy i wypełnienia. Balustrady drewnianych schodów wykonuje się najczęściej z takiego samego drewna jak schody, ale nie jest to żelazna zasada. Wypełnienie stanowią najczęściej tralki.

W nowoczesnych wnętrzach wypełnienie robi się z metalowych prętów lub linek, szklane, metalowe lub z płyt gipsowo-kartonowych. W niektórych wypadkach poręcze montuje się po obydwu stronach schodów.

Schody z drewnianymi stopniami i niezwykłą ażurową balustradą ze stali kortenowej, będącą jednocześnie ozdobą i wstęgowym elementem nośnym. Do wyboru różne wykończenia i wzory balustrady, a także rodzaje stopni (szkło, stal). (fot. Tierspol)

Wykonana na zamówienie według projektu indywidualnego balustrada z lakierowanej, ciętej laserowo stali tworzy na ścianie grę światła i cienia. Projekt Marcin Brzeski, wykonanie Arbo, montaż Futurial Systemy Zabezpieczeń. (fot. Homebook.pl/custom-fold)

Proste schody, zindywidualizowane dzięki balustradom Laser z wycinanej laserowo i lakierowanej blachy stalowej gr. 8 mm; możliwe wykonanie wzoru według pomysłu klienta. (fot. Rintal)