Blachy płaskie i wytłaczane

fot. Rheinzink

Z jakiego metalu?

Podstawową zaletą wszystkich pokryć blaszanych jest niewielki ciężar (4–5 kg/m2). To dlatego, że ich grubość wynosi 0,5–0,8 mm. Są to najcieńsze pokrycia, zatem nic dziwnego, że bywają nawet 10-krotnie lżejsze od pokryć dachówkowych.

 

Blachy miedziane – są prawie niezniszczalne i znane są przykłady, że bez żadnej konserwacji spełniają swoją funkcję ponad 300 lat. To dlatego, że miedź jest odporna na korozję, choć z czasem pokrywa się patyną, czyli cienką warstwą siarczanu i węglanu miedzi. Dzięki temu dach nabiera bardziej szlachetnego wyglądu. Ale patyna to nie tylko zielonkawy kolor, ale przede wszystkim warstwa ochronna, dzięki której pokrycie z blachy nie wymaga konserwacji.

 

W rejonach zanieczyszczonego powietrza poza patynowaniem może powstać również korozja chlorkowa szybko niszcząca miedź. Miedź (blacha) należy do najdroższych metali stosowanych w budownictwie, dlatego taki dach to propozycja tylko dla zamożnych. Na dodatek są to pokrycia płaskie, czyli łączone w sposób tradycyjny (na rąbek stojący lub leżący), a więc dość pracochłonny. Doskonale nadają się do krycia dachów o dużych powierzchniach – zwłaszcza w budynkach reprezentacyjnych.

 

Blachy cynkowe – oraz lepsze od nich cynkowo-tytanowe, mają podobne właściwości do blach miedzianych. Jednak ich trwałość szacowana jest na 50–100 lat. Również po pewnym czasie pokrywają się naturalną warstwą ochronną (węglanem cynku), która powoduje, że pokrycie zmienia nieco kolor na ciemno- lub srebrzystoszary. Dostępne są arkusze blachy płaskiej oraz elementy drobnowymiarowe w kształcie prostokąta lub rombu.

 

Blachy aluminiowe – a właściwie ze stopów aluminium, są najlżejszym z pokryć blaszanych (1,7–3 kg/m2). Jednak metal ten jest miękki, a jego powierzchnia podatna na uszkodzenia mechaniczne. Powszechnie uważa się, że aluminium nie koroduje, gdyż na powietrzu pokrywa się ochronną warstwą tlenku. Jednak należy pamiętać, że korozja może być spowodowana nie tylko przez wodę (aluminium jest na nią odporne). Dla tego rodzaju pokryć szkodliwe są wodorotlenki, kwasy beztlenowe i woda morska. Stąd niemal powszechne jest powlekanie powierzchni blach aluminiowych różnego rodzaju powłokami ochronnymi.

 

Mimo wszystko trwałość takiego pokrycia oceniana jest najwyżej na 50 lat. Poza tym bardzo energochłonny sposób wytwarzania aluminium powoduje, że pokrycia te nie należą do najtańszych. Natomiast bardzo duża rozszerzalność termiczna może sprawiać kłopoty na długich połaciach dachowych (powyżej 7 m). Pokrycia z blachy aluminiowej można wykonywać jako płaskie, ale znacznie częściej aluminium stosuje się jako rdzeń blach wytłaczanych, czyli blachodachówek.

 

Blachy stalowe – szczególnie te ocynkowane charakteryzują się najmniejszą trwałością spośród wszystkich pokryć blaszanych (30–50 lat). Między innymi dlatego należą do najtańszych z nich. Dawniej wykorzystywano głównie blachy płaskie, ale teraz częściej wybiera się blachę trapezową. Jej nieco przemysłowy charakter czasami świetnie pasuje do architektury niektórych budynków mieszkalnych, a poza tym jest znacznie łatwiejsza do układania. Jednak podstawowym mankamentem blach stalowych zawsze była rdza niszcząca strukturę pokrycia. Z tego względu zawsze starano się o jak najlepsze zabezpieczenie.

 

Blachy ocynkowane po dwóch latach od ułożenia najczęściej malowano. I proces ten trzeba było powtarzać co kilka lat. Innym bardziej skutecznym rozwiązaniem okazała się powłoka z tzw. alucynku, czyli stopu aluminium, cynku i krzemu. Aluminium odpowiada za ochronę antykorozyjną, cynk regeneruje ją w miejscach uszkodzeń, a krzem powoduje, że powierzchnia jest twardsza i bardziej odporna na zarysowania.

 

Natomiast stosunkowo niedawno wynaleziono metodę nie tylko skutecznego, ale i efektownego zabezpieczania blach przez ich powlekanie. Blachy stalowe ocynkowane i powlekane mogą być dodatkowo pokryte folią polietylenową zabezpieczającą powierzchnię przed uszkodzeniem lakieru dekoracyjnego.

 

Tomasz Klimczak

Pełna wersja artykułu: Blachy płaskie i wytłaczane