Kominek otwarty czy zamknięty - jaki wybrać?
Tradycyjny kominek to taki z otwartym, wymurowanym paleniskiem. Głównym źródłem ciepła jest w nim promieniowanie z komory spalania. Nowoczesne kominki wyposażone są we wkłady lub kasety kominkowe, czyli paleniska zamknięte, wykonane z materiałów odpornych na wysokie temperatury oraz dobrze akumulujących ciepło, tj. stal, żeliwo, szamot.
Zastanawiając się nad wyborem rodzaju paleniska, należy wziąć pod uwagę to, że w kominku otwartym tylko 10-15% ciepła powstającego podczas spalania drewna pozostaje w pomieszczeniu. Większość ciepła ucieka do komina - dla porównania w kominkach z najbardziej wydajnymi wkładami nawet ponad 80% ciepła pozostaje w domu.
Również zużycie drewna w kominkach otwartych jest o wiele większe - do uzyskania 10 kW energii cieplnej w palenisku otwartym potrzeba od 10 do 20 kg drewna - podczas gdy w nowoczesnym wkładzie kominkowym tylko 3,5 kg.
Kominek jako główne lub dodatkowe źródło ciepła
Kominek w salonie może być wykorzystywany do ogrzewania okazjonalnego lub w okresach przejściowych, kiedy nie jest włączone centralne ogrzewanie. Może także stanowić podstawowe (ale nie jedyne) źródło ciepła. Wiąże się to jednak z koniecznością systematycznego dokładania drewna do paleniska, co może być utrudnione podczas tygodnia pracy. Dlatego najlepiej, jeżeli kominek funkcjonuje tylko jako dodatkowe źródło ciepła.
Urządzenie o odpowiednio dużej mocy może ogrzać kilka pomieszczeń lub nawet cały dom, pod warunkiem, że współpracuje z systemem DGP, który rozprowadza nagrzane powietrze za pomocą wentylatora albo w sposób naturalny, wykorzystując zjawisko konwekcji (unoszenia w górę gorącego powietrza).
System konwekcyjny sprawdza się, gdy chcemy ogrzewać pomieszczenia przylegające do kominka lub znajdujące się nad nim. Możemy tak ogrzewać tylko nieduży dom lub część większego. Do dużych budynków przeznaczony jest system z wentylatorem, który powoduje wymuszony przepływ powietrza w przewodach wentylacyjnych. Może on ogrzać budynek o powierzchni do 400 m².
Oprócz gorącego powietrza czynnikiem grzewczym może być woda. Specjalne wkłady z płaszczem wodnym mogą być połączone z instalacją centralnego ogrzewania i stanowić główne (ale nie jedyne) lub dodatkowe źródło ciepła. Kominki z płaszczem wodnym mogą ogrzewać nie tylko wodę do celów c.o., ale także przygotowywać ciepłą wodę użytkową, która po ogrzaniu gromadzona jest w zasobniku.
Gdzie umiejscowić kominek: na środku czy w rogu?
- Kominek w salonie powinien być zbudowany jak najbliżej komina, aby przewód dymowy miał jak najmniej zagięć.
- Tradycyjny kominek waży minimum kilkaset kilogramów, dlatego ważna jest wytrzymałość stropu na obciążenia.
- Trzeba uwzględnić funkcjonalność pomieszczenia, rozmieszczenie mebli i wygodną komunikację.
- Kominek otwarty z jednej lub z dwóch stron można ulokować w rogu pokoju lub przy prostej ścianie, kominek z paleniskiem otwartym ze wszystkich stron umieszcza się na środku pomieszczenia.
- By telewizor nie stanowił konkurencji dla kominka, oba sprzęty najlepiej jest rozmieścić przy prostopadłych ścianach. Błędem jest ustawienie telewizora po przeciwnej stronie kominka, ponieważ refleksy ognia odbijające się na ekranie przeszkadzają w oglądaniu telewizji.
Bezpieczne użytkowanie kominka w salonie
Posadzka przed kominkiem zamkniętym (z wkładem lub kasetą) musi być wyłożona materiałem odpornym na ogień (niepalnym), np. kamieniem, klinkierem lub gresem. Przed paleniskiem można położyć też mosiężną lub miedzianą blachę. Pas materiału niepalnego musi mieć szerokość co najmniej 30 cm i sięgać minimum 30 cm poza krawędzie drzwiczek kominka. Palenisko otwarte powinno być ulokowane w odległości co najmniej 60 cm od łatwo zapalnych części budynku.
Kilka zasad bezpiecznego użytkowania kominka:
- By zapobiec wypadaniu kawałków rozżarzonych polan lub iskier, warto przed kominkiem otwartym ustawić parawan z żaroodpornego szkła lub gęstej siatki.
- Meble i inne przedmioty łatwopalne (dywany, zasłony) powinny znajdować się w odległości co najmniej 80 cm od paleniska.
- Nie wolno do palenia w kominku używać węgla (grozi to zaczadzeniem), drewna pokrytego lakierem lub farbą, płyt wiórowych i sklejki, ponieważ podczas spalania materiały te mogą emitować szkodliwe dla zdrowia substancje.
- Podczas rozpalania ognia należy zawsze otworzyć szyber i wlot powietrza regulujące prędkość spalania.
- Do rozpalania najlepiej używać drobnych kawałków drewna i papieru, nie wolno stosować żadnych środków chemicznych.
- Większe polana należy dokładać tak, by powietrze mogło swobodnie między nimi przepływać.
- Należy regularnie opróżniać popielnik, najlepiej po każdorazowym paleniu w kominku.
- Co najmniej raz w roku konieczny jest przegląd wkładu i całego przewodu kominowego wykonany przez kominiarza.
- Nigdy nie należy zostawiać palącego się otwartego kominka bez nadzoru.
Czyste szyby w kominku
Aby ograniczyć osadzanie się sadzy na szybie kominka, należy przede wszystkim palić suchym drewnem. Warto też kupić kominek wyposażony w szybę samoczyszczącą lub kurtynę powietrzną.
Rodzaje szyb kominkowych:
- Szyby samoczyszczące - od wewnętrznej strony pokryte są przezroczystą, cienką warstwą metalu, dzięki temu ciepło w mniejszym stopniu przenika na zewnątrz kominka (kominek oddaje mniej ciepła na drodze promieniowania), ale odbija się od warstwy metalu. Rośnie wtedy temperatura w palenisku i powstaje zjawisko pirolizy - cząsteczki osiadające na szybie odrywają się i są dopalane w palenisku.
- Szyby z kurtyną powietrzną - w mniejszym stopniu ulegają okopceniu, gdyż zimne powietrze zasysane jest otworami umieszczonymi wokół lub nad szybą i przepływając przy niej powodują odpychanie od niej cząsteczek sadzy.
Paliwo do kominka, czyli czym można palić w kominku
Najlepsze i najbardziej kaloryczne (ma najwyższą wartość opałową, dłużej się pali i podczas spalania wytwarza najwięcej ciepła) jest twarde drewno liściaste, tj. brzoza, dąb, buk, jesion lub drewno drzew owocowych. Takie drewno nie zawiera substancji smolistych, które brudzą szybę w kominku. Powstaje z niego również niewiele popiołu. Ważne jest by było suche, jego wilgotność nie powinna przekraczać 20%.
Drewno drzew iglastych w czasie palenia strzela gradem iskier. Ma wielu zwolenników, ale zawiera dużo żywic, które powodują szybkie zanieczyszczanie się paleniska i komina. Dlatego nie należy nim palić w kominku.
Alternatywą dla drewna są brykiety z wiórów drzewnych.
Wymagania techniczne dla pomieszczeń z kominkiem
Kubatura pomieszczenia, w którym montujemy kominek musi wynosić 4 m³ na 1 kW mocy kominka, i nie mniej niż 30 m³. Oznacza to, że kominek o mocy 12 kW jest przeznaczony do pomieszczenia o kubaturze min. 4x12 = 48 m³.
Wszystkie kominki muszą być przyłączone do samodzielnego przewodu dymowego. Te, w których wielkość otworu paleniskowego jest mniejsza niż 0,25 m² muszą być przyłączane do przewodu dymowego, o przekroju minimum 14x14 cm lub średnicy - 15 cm.
Kominki o większym otworze powinny być podłączone do komina o przekroju min. 27x14 cm lub średnicy 18 cm.
Do kominka zamkniętego należy dostarczyć co najmniej 10 m³/h świeżego powietrza na 1 kW mocy urządzenia, co oznacza, że kominek o mocy 12 kW potrzebuje 120 m³ powietrza w ciągu godziny. Kominki otwarte zużywają kilkakrotnie więcej powietrza, niż te z wkładami. Najlepszym rozwiązaniem jest doprowadzenie powietrza niezbędnego do spalania oddzielnym przewodem nawiewnym.
W przypadku kominków z paleniskiem otwartym dopływ świeżego powietrza do paleniska powinien zapewnić nie mniejszą prędkość przepływu powietrza w otworze komory spalania niż 0,2 m/s. W praktyce oznacza to, że kominek o otworze paleniskowym 0,7 x 0,5 m (0,35 m²) potrzebuje aż 250 m³/h (0,35 m² x 0,2 m/s x 3600 s = 252 m³/h).
Izolacja cieplna obudowy nie zawsze jest konieczna. Może być ona tzw. zimna (nie nagrzewa się) i wówczas wykonuje się izolację z wełny mineralnej albo tzw. gorąca, nagrzewająca się i oddająca ciepło do otoczenia. W tym drugim przypadku obudowa musi być oczywiście niepalna, ale nie musi być wykonana z cegły szamotowej, zwykła cegła wystarczy.
Użytkowanie kominków: to jest ważne!
- Sprawność kominka - powinna wynosić min. 70%, zależy m.in. od cyrkulacji powietrza wokół wkładu lub kasety.
- Temperatura spalin - nie powinna przekraczać 400°C.
- Średnie zużycie drewna w czasie palenia - przy mocy nominalnej 7 kW powinno wynosić 2,5 kg/godz.
- Moc kominka - powinna być podana przez producenta jako moc nominalna (jest to średnia moc mierzona podczas 3 godzinnego testu). Moc maksymalna podawana przez niektórych producentów może być nawet 2 razy wyższa, gdyż jest mierzona w czasie 15 wybranych minut. Jeżeli kominek będzie podstawowym źródłem ogrzewania, jego moc powinna wynosić 100-150 W/m². Te parametry warto wziąć pod uwagę, decydując się na kominek. Od nich zależy oszczędność paliwa i osiągana moc grzewcza.
Redaktor: Joanna Dąbrowska
fot. otwierająca: Kratki
Dodaj komentarz