- Ile kosztują wiertarki, młotowiertarki i wkrętarki? Zobacz naszą porównywarkę produktów!
- Jaką wiertarkę wybrać do podstawowych prac, a jaką do szerszych zastosowań?
- Do jakich prac dobrze jest stosować wiertarko-wkrętarkę?
- Czym charakteryzuje się napęd w wiertarkach?
- W jaki osprzęt roboczy warto się zaopatrzyć?
- Jak używać wiertarek?
Ile kosztują wiertarki, młotowiertarki i wkrętarki?
Charakterystyka wiertarek i młotowiertarek
Do podstawowych prac wystarczy niewielka wiertarka o mocy 500-600 W, wyposażona w mechanizm udarowy i regulację obrotów. Przy jej użyciu będziemy mogli wiercić otwory w drewnie, metalu, betonie i w materiałach ceramicznych, poza tym wykorzystać ją do mieszania zapraw, farb a nawet czyszczenia zardzewiałych przedmiotów (jeśli wyposażymy ją w stalową szczotkę obrotową).
Szersze zastosowanie zapewni wiertarka o większej mocy 800-1200 W z przekładnią dwubiegową, dzięki której ma ona wyższy moment obrotowy przy jednocześnie niższych obrotach - można zatem bezpiecznie używać np. otwornicy o średnicy kilku centymetrów, czy też mieszać gęstą zaprawę w dużym pojemniku (bez przeciążania maszyny).
Zębatkowy mechanizm udarowy, w jaki wyposażona jest większość wiertarek, pozwala na wydajne wiercenie w stosunkowo miękkich materiałach - zwykłej cegle ceramicznej, silikatach, betonie komórkowym.
Do betonu konstrukcyjnego lepsza będzie młotowiertarka. Wyposażona w elektro-pneumatyczny mechanizm udarowy jest znacznie skuteczniejsza w kruszeniu betonu i, dzięki uderzeniom bijaka o energii udaru kilku dżuli, nie wymaga wywierania dużego nacisku. W standardowej wiertarce udarowej wytwarzane są tylko drgania wrzeciona i osadzonego w nim wiertła, wywołane przez mechanizm zębatkowy.
Dodatkową zaletą młotowiertarki jest stabilne osadzenie wiertła przez specjalny uchwyt zabierakowo-zapadkowy (najczęściej SDS+), który nie luzuje się podczas pracy udarowej. Z reguły takie narzędzia służą także do kucia bruzd i drążenia większych otworów dłutem, dzięki wyłączalnym obrotom wrzeciona. Z kolei możliwość wyłączenia udaru pozwala na wykorzystanie ich jak zwykłych wiertarek - do pracy w drewnie czy metalu - ale wymaga założenia adaptera, zmieniającego uchwyt zatrzaskowy w typowy trójszczękowy uchwyt wiertarki.
Charakterystyka wiertarko-wkrętarek
Choć większość wiertarek można wykorzystać również do wkręcania i wykręcania śrub i wkrętów - dzięki regulowanym obrotom i przełącznikowi lewo/prawo - to przy precyzyjnych pracach są one dość niewygodne i łatwo "przekręcić" połączenie, co skutkuje np. nadmiernym zagłębieniem łba wkrętu, a nawet zerwaniem gwintu.
Do wkręcania wkrętów (przy montażu płyt gipsowo-kartonowych, mocowaniu sztachet ogrodzenia czy pokryć dachowych), znacznie lepiej sprawdzi się wiertarko-wkrętarka, wyposażona w wielopozycyjny regulator momentu dokręcenia. Najchętniej wybierane są urządzenia zasilane z wbudowanego akumulatora - niewielki ciężar i brak kabla elektrycznego umożliwiają wygodną pracę także w trudno dostępnych miejscach.
Zależnie od wielkości momentu obrotowego wrzeciona, wiertarko-wkrętarki mają akumulator o napięciu 9,6-18 V, w wersji profesjonalnej nawet 36 V, przy czym coraz częściej klasyczne ogniwa Ni-Cd lub Ni-MH zastępowane są przez wydajniejsze i lżejsze (ale i dużo droższe) akumulatory Li-Ion.
Pojemność akumulatorowych źródeł zasilania w modelach amatorskich nie przekracza 1,5 Ah, co jednak pozwala na wkręcenie aż do kilkuset wkrętów (zależnie od ich wielkości i rodzaju materiału) bez konieczności ładowania. Kupując taki sprzęt warto od razu zaopatrzyć się w drugi akumulator (niekiedy oferowane są w komplecie), co usprawni użytkowanie, gdyż w razie rozładowania czas jego pełnego naładowania wynosi na ogół 3-4 godziny.
Oczywiście wiertarko-wkretarką można również drążyć otwory - w drewnie, metalu, a nieliczne modele wyposażane są w mechanizm udarowy (zębatkowy bądź bijakowy) przydatny do pracy w betonie.
Wybór elektronarzędzi z grupy wiertarek uzależniony jest przede wszystkim od przewidywanego zakresu zastosowania. W praktyce, przy częstym wykonywaniu różnorodnych prac przy budowie czy wykańczaniu domu, decydujemy się na zakup dwóch lub trzech różnych rodzajów maszyn, optymalnie przystosowanych do konkretnych zadań. Niezależnie od ich podstawowego przeznaczenia, przy ich doborze powinniśmy zwrócić uwagę na najważniejsze parametry - moc, średnice, obroty - ale również na wygodę obsługi, wyposażenie i możliwość współpracy z oprzyrządowaniem.
Czym charakteryzuje się napęd w wiertarkach?
Moc silnika elektrycznego, sposób jego regulacji oraz system przeniesienia napędu mają decydujący wpływ na zakres zastosowania i funkcjonalność elektronarzędzi.
W maszynach wiercących moc silnika z reguły nie przekracza 1000 W, a zwiększenie momentu obrotowego - potrzebne np. przy mieszaniu gęstych zapraw, wierceniu dużych otworów - uzyskuje się przez przekładnię dwustopniową. Zakres regulowanych obrotów może wynosić więc na I biegu do 900, a na II - do 2500 obr./min.
Regulatory obrotów w popularnych modelach wiertarek to proste układy (w zasadzie ograniczniki obrotów), które nie zapewniają precyzyjnego utrzymania nastawionej prędkości. Istotny wpływ ma tu bowiem chwilowe obciążenie maszyny i przy wolnym działaniu, wzrost oporów może spowodować jej zatrzymanie.
Rozbudowane modele mają układ stabilizacji obrotów, który utrzymuje je na ustawionym poziomie - niezależnie od obciążenia - co jest szczególnie przydatne, gdy przy pracy z małą prędkością obrotową występują znaczne wahania oporów wiercenia. Elektroniczna regulacja może dotyczyć ustawienia momentu obrotowego, co jest szczególnie potrzebne przy wykorzystaniu urządzenia w roli wkrętarki. Takie modele mają najczęściej wyłącznik przeciążeniowy, który zapobiega przegrzaniu silnika przy znacznym obciążeniu.
Sprzęgło przeciążeniowe w wiertarko-wkrętarkach pełni funkcję regulatora momentu dokręcenia i pozwala na ustawienia wielu jego wartości, a także sztywne połączenie, gdy używamy wiertarki. Sprzęgło takie występuje również w niektórych wiertarkach i zapobiega wykręceniu ręki, gdy nastąpi gwałtowny wzrost oporów i zablokowanie wiertła. Układ taki montowany jest zwłaszcza w wiertarkach i młotowiertarkach o dużej mocy i małych obrotach (wysoki moment obrotowy) i znacząco podnosi bezpieczeństwo pracy takim elektronarzędziem.
W jaki osprzęt roboczy warto się zaopatrzyć?
Korzystanie z wiertarek, młotowiertarek i wkrętarek wymaga zamocowania do nich odpowiednich narzędzi roboczych - wierteł, końcówek wkrętaków bądź kluczy, mieszadeł, dłut do kucia.
Wiertarki i młotowiertarki udarowe wyposażane są w uchwyty trójszczękowe (popularnie nazywane futerkiem) o średnicy mocowania na ogół 1,5-13 mm, które mogą być samozaciskające lub dokręcane kluczykiem. Uchwyt samozaciskający jest wygodniejszy przy częstych wymianach wiertła, ale przy pracy z udarem dość często samoczynnie je poluzowuje.
W uchwytach trójszczękowych można osadzać wiertła i inne obrotowe narzędzia robocze z częścią chwytną walcową, sześciokątną albo trójkątną. Natomiast w młotowiertarkach z dużą energią udaru montowane są specjalne uchwyty samozatrzaskowe, przewidziane do wierteł i dłut z końcówką mocującą - zwykle typu SDS plus. Średnica części chwytnej wiertła jest zawsze taka sama, niezależnie od jego rozmiaru, obsadza się je przez wciśniecie w otwór uchwytu.
Jeśli będziemy chcieli wykorzystać młotowiertarkę do drążenia w metalu lub drewnie, konieczne będzie zastosowanie adaptera - uchwytu trójszczękowego z trzonkiem typu SDS plus. W wiertarko-wkrętarkach montowane są z reguły uchwyty trójszczękowe samozaciskające, przystosowane do zakładania wierteł o średnicy 1,5-10 mm, a także końcówek do wkręcania - gniazdo sześciokątne pod tzw. bity.
Jak używać wiertarek?
W pierwszej kolejności musimy zadbać o dobre zamocowanie narzędzia roboczego - wiertła czy mieszadła - co w przypadku uchwytu zaciskanego kluczykiem wymaga dokręcenia we wszystkich trzech otworach. Następnie należy dostosować obroty do rodzaju materiału i średnicy pożądanego otworu, przyjmując zasadę - czym większa średnica narzędzia, tym mniejsze obroty. Docisk wiertarki w trakcie wiercenia nie powinien powodować wyraźnego spadku obrotów, a w przypadku pracy w betonie lub cegle, co pewien czas trzeba wycofać wiertło, aby usunąć nagromadzony w otworze pył.
Jeśli to tylko możliwe, należy korzystać z dodatkowej rękojeści, trzymając sprzęt oburącz. Rękojeść powinna być ustawiona prostopadle do części chwytnej urządzenia, dzięki czemu łatwiej będziemy kontrolować położenie wiertła i nie dopuścimy do jego wyginania się.
Jeżeli pracujemy młotowiertarką to silne dociskanie narzędzia nie ma sensu - o wydajności kruszenia decyduje bowiem energia udaru bijaka - naciskamy jedynie na tyle, aby elektronarzędzie nie odskakiwało od ściany.
Przy korzystaniu z wiertarko-wkrętarki do dokręcania wkrętów z nacięciem krzyżakowym koniecznie musimy dobrać właściwą końcówkę. Z pozoru podobne nacięcia mogą pasować do jednego z dwóch typów końcówek oznaczanych jako PZ lub PH, różniących się geometrią. Użycie nieodpowiedniej wersji prowadzi z reguły do uszkodzenia nacięć i sporych trudności z usunięciem źle dokręconego wkrętu.
Przy ustawianiu momentu dokręcania najpierw zmieniamy położenie sprzęgła na przewidywaną niższą wartość, potem zwiększamy moment tak, aby nie spowodować uszkodzenia materiału. Przy mocowaniu płyt gipsowo-kartonowych przydatne będą końcówki z ogranicznikiem głębokości wkręcenia.
Redaktor: Redakcja BudujemyDom
fot. otwierająca: Black&Decker
Zdaniem naszych Czytelników
Gość Wojtek
07 Nov 2019, 15:46
Ja mam wiertarko-wkrętarkę w wersji akumulatorowej. Jest bardzo poręczna i lubię na niej pracować. Moja ma aż trzy biegi i nie ma opcji żeby sobie z czymś nie poradziła dodatkowo bardzo łatwo wymieniać na niej wiertła - same plusy jak na razie.