Drewniany taras na gruncie - krok po kroku

Drewniany taras na gruncie - krok 1. Narzędzia

Budowa tarasu wymaga użycia narzędzi do obróbki drewna. Konieczna więc będzie pilarka tarczowa do przycinania desek, a do cięcia belek o większym przekroju przyda się piła łańcuchowa albo ręczna. Do mocowania elementów drewnianych wykorzystamy wiertarkę z wiertłami do drewna, zaś w przypadku montowania do elementów betonowych - młotowiertarkę z odpowiednimi wiertłami. Do przytwierdzania desek na specjalne wkręty potrzebne będzie wiertło dwustopniowe z ogranicznikiem głębokości.

Przy dużej liczbie połączeń na wkręty przyda się wkrętarka z końcówkami krzyżowymi lub sześciokątnymi. Do niezbędnych pomiarów wykorzystamy zwijaną miarę, długą poziomnicę bądź tzw. wąż wodny, a także sznur murarski i szpilki mocujące. Prace ziemne i betoniarskie wymagać będą użycia szpadla, taczki, zaś ubicie warstwy podkładowej umożliwi wypożyczona zagęszczarka. Jeśli nie mamy małej betoniarki, niewielką ilość betonu możemy przygotować, mieszając składniki ręcznie, np. w taczce.

Drewniany taras na gruncie - krok 2. Materiały

Do budowy wykorzystuje się drewno krajowe - głównie sosnowe - jak i gatunki egzotyczne, które cechują się większą wytrzymałością oraz trwałością. Alternatywnie taras można zbudować z wykorzystaniem systemowych legarów kompozytowy, przystosowany do montażu poszycia z desek kompozytowych i z naturalnego drewna. Powinno być ono impregnowane, najlepiej ciśnieniowo preparatem niewymywalnym.

Do montażu służą elementy systemowe - przeznaczone do tarasów - podkładki, taśmy izolacyjne, specjalne wkręty i spinki, albo typowe wkręty i śruby ze stali nierdzewnej. Nie można zapomnieć o materiałach izolujących drewno od betonowego podłoża w postaci gumowych podkładek lub papy. Do przygotowania podłoża potrzebny będzie piasek lub pospółka, żwir i cement, a do budowy słupków wykorzystamy tzw. szalunki tracone w formie kartonowej rury oraz zabetonowane lub przykręcane uchwyty do mocowania drewnianych belek.

Drewniany taras na gruncie - krok 3. Wybieramy konstrukcję

Konstrukcja nośna tarasu, szczególnie jej posadowienie na gruncie, zależeć będzie od wysokości tarasu nad otaczającym dom terenem. Poziom nawierzchni powinien znaleźć się nie wyżej niż poziom podłogi w przylegającym do niego pomieszczeniu. Przy wyniesieniu podłogi ponad terenem do ok. 20 cm - taras drewniany układamy na legarach bezpośrednio na utwardzonym podłożu (rys. po lewej), a przy większej wysokości szykujemy ruszt nośny, oparty na betonowych słupkach lub bloczkach (rys. po prawej).

Taras drewniany ułożony na legarach bezpośrednio na utwardzonym podłożu

Taras drewniany oparty na betonowych słupkach lub bloczkach

Decydujący o kosztach budowy jest wybór materiału do jego wykonania, zwłaszcza rodzaj pokrycia. Najtańszy wariant to użycie drewna krajowego - głównie sosnowego - lub droższego modrzewiowego. Trwalsze i nie wymagające konserwacji będzie poszycie z kompozytu (tworzywa sztucznego z mączką drzewną), a najdroższy wariant to zastosowanie drewna egzotycznego. Oczywiście, możliwe są rozwiązania mieszane, np. konstrukcja z drewna krajowego z pokryciem deskami egzotycznych gatunków drzew.

Drewniany taras na gruncie - krok 4. Wytyczamy obrys

Prace rozpoczynamy od wytyczenia miejsca pod budowę tarasu i wskazania charakterystycznych punktów jego konstrukcji. Zarys przyszłego tarasu wyznaczamy, posługując się zwijaną miarką oraz sznurkiem, rozciąganym między wbitymi palikami bądź szpilkami. Do ustalenia kątów prostych posłużymy się prawem Pitagorasa, określającym zależności długości boków trójkąta prostokątnego odpowiadające proporcji 3 : 4 : 5. Na nierozciągliwym sznurze odmierzamy i zaznaczamy kolejno odcinki, np. 1,5, 2 i 2,5 m, a najkrótszy mocujemy szpilkami wzdłuż elewacji.

Manewrując położeniem końca drugiego odcinka, znajdujemy taki punkt, w którym cały obwód sznura będzie napięty - w tym miejscu przechodzić będzie linia pod kątem prostym od ściany domu. Podczas kopania sznur będzie przeszkadzał, zdejmujemy go więc (po uprzednim oddaniu zarysu brzegu wykopu wyciętym rowkiem w podłożu). Poza obrysem wbijamy szpilki, które z kolei umożliwią rozciągnięcie sznura wyznaczającego linie utworzenia słupków. Jeśli zechcemy zbudować taras o innym zarysie niż prostokąt, to łukową krawędź uzyskamy, posługując się sznurem o długości odpowiadającej promieniowi zaokrąglenia, rozciągniętym od szpilki wbitej w jego środku.

Drewniany taras na gruncie - krok 5. Roboty ziemne

W wytyczonym obszarze pod budowę tarasu musimy usunąć warstwę roślinną gleby na głębokość 15-30 cm. Na podłożu piaszczystym oraz w przypadku oparcia konstrukcji na słupkach, głębokość wykopu może być mniejsza. Grunt wybieramy możliwe równomierną grubością, wstępnie wyrównując dno i ustalając wymagany poziom. Jeśli gleba jest gliniasta i ulega okresowemu nawodnieniu, na dnie wykopu warto ułożyć geowłókninę, chroniącą przed mieszaniem się podłoża z kruszywem nasypowym.

Dołki pod słupki robimy w rozstawie nie większym niż 1,2 × 1,2 m, i głębokości ok. 30 cm na gruntach niewysadzinowych lub ok. 90 cm na pozostałych. Dołki o wymiarach do 40 × 40 cm i małej głębokości można wykopać szpadlem, głębsze łatwiej zrobimy świdrem do gleby o średnicy ok. 25 cm.

Drewniany taras na gruncie - krok 6. Betonujemy słupki fundamentowe

Słupki pod konstrukcję tarasu najłatwiej będzie utworzyć, wykorzystując tzw. szalunek tracony w postaci kartonowej rury o średnicy 25-30 cm. Przycinamy ją na wymaganą długość, przy czym nie musi sięgać do dna wykopu - można oprzeć ją na listewkach spoczywających na ziemi. Oczywiście, szalunek możemy zrobić też ze zbitych desek czy płyt, który po zabetonowaniu rozbierzemy.

Do wypełnienia szalunku użyjemy samodzielnie przygotowanego betonu z mieszanki żwiru, piasku i cementu w następującej proporcji - do 25 kg cementu dodajemy 30 litrów piasku, 70 litrów żwiru frakcji 2-8 mm i ok. 15 litrów wody. W trakcie betonowania możemy również osadzić kotwy pod belki, ale wymaga to jednoczesnego ustawienia ich wzdłuż sznura, na kolejnych słupkach w rzędzie albo prowizorycznego podparcia i tymczasowego zamocowania do docelowej belki.

Drewniany taras na gruncie - krok 7. Płyty na powierzchni

Przy oparciu podłogi tarasu na płycie wykop wypełniamy piaskiem lub pospółką, którą trzeba zagęścić wibratorem powierzchniowym (można go wypożyczyć). Na gruncie niestabilnym, gliniastym, wierzchnią warstwę podsypki warto zmieszać z cementem i zagęścić - tworząc stabilny podkład pod płyty. Utwardzona powierzchnia powinna mieć niewielki 1-1,5% spadek na zewnątrz (od ściany domu), co umożliwi samoczynny spływ wody opadowej.

Poziom podłoża ustalamy zależnie od grubości płyt, na których oparte będą legary. Przyjmując typowe legary o wysokości 5 cm i grubość deski pokryciowej 2,5 cm, obliczymy położenie wierzchu płyt podporowych względem planowanego poziomu tarasu. Jako oparcie dla legarów możemy wykorzystać płyty chodnikowe grubości 5 cm bądź kładzione na płask bloczki fundamentowe (grubość 12 lub 14 cm).

Rozmieszczenie podparcia musi umożliwić rozstawienie legarów co 50 cm i oparcie ich w podobnych odstępach. Wierzch płyt trzeba wstępnie wypoziomować sznurem i długą poziomnicą.

Drewniany taras na gruncie - krok 8. Ruszt krzyżowy na słupkach

Konstrukcja nośna tarasu oparta na słupkach wymaga utworzenia rusztu krzyżowego, składającego się z belek i prostopadle mocowanych do nich legarów. Przy rozstawie słupków 1 × 1-1,2 × 1,2 m przekroje elementów konstrukcyjnych z drewna sosnowego i przy przeciętnym obciążeniu użytkowym tarasu nie mogą być mniejsze niż 8 × 10 cm dla belek i 5 × 7 cm dla legarów.

Układ rusztu dostosowujemy do pożądanego przebiegu desek pokrycia - najczęściej osadzamy je równolegle do drzwi tarasowych, zatem w tym samym kierunku kładziemy belki nośne. Standardowo legary rozmieszczamy co 50 cm, a w razie konieczności ich zagęszczenia wstawiamy dodatkowe, oparte na dwóch sąsiadujących belkach.

Drewniany taras na gruncie - krok 9. Mocowanie konstrukcji

Montaż rusztu krzyżowego na słupkach rozpoczynamy od przyczepienia uchwytów i wypoziomowania belek. W obejmy zabetonowane wystarczy wstawić belki i korygując ich wysokość drewnianymi podkładkami, ustalić ich poziome położenie. Skrajne belki posłużą jako baza do rozciągnięcia sznura, którym wyznaczymy lokalizację pozostałych podpór. Jeśli na słupkach nie ma zabetonowanych wcześniej obejm, mocujemy uchwyty, przykręcane za pomocą kołków rozporowych i śrub. Wykorzystujemy wtedy tymczasowe podpory montażowe do ustawienia najpierw belek, a następnie łączymy je z obejmami, które przykręcamy do słupków.

Na zamocowanych belkach długimi wkrętami przytwierdzamy legary, w rozstawieniu nie większym niż 50 cm. Jeśli taras będzie spoczywać na podłożu płytowym, mocowane do niego legary osadza się poprzez podkładki izolujące przed wnikaniem wilgoci (z gumy, z pasków papy) za pomocą kołków rozporowych do szybkiego montażu.

Jeżeli jako legary zaplanowaliśmy profile kompozytowe - to do ich osadzenia używamy systemowych uchwytów. Przy stosowaniu kołków do podłoża, odstęp ok. 1 m, ale podparcie powinno być gęstsze co ok. 50 cm, z wykorzystaniem podkładek bądź klinów regulacyjnych. Legary, niezależnie od ich mocowania na belkach czy podłożu, muszą wyznaczać równą płaszczyznę z 1-1,5% nachyleniem na zewnątrz tarasu.

Drewniany taras na gruncie - krok 10. Mocowanie odeskowania

Deski tarasowe przytwierdza się do legarów za pomocą wkrętów, przechodzących przez wierzch pokrycia, lub spinkami, gdy montujemy deski kompozytowe. W pierwszym wariancie należy użyć wyrobów ze stali nierdzewnej albo mosiądzu, gdyż zwykłe ocynkowane szybko pokryją się rdzą, a przy kontakcie z drewnem egzotycznym wokół nich mogą pojawić się nieestetyczne plamy i przebarwienia.

Na legarach, pod deskami zaleca się ułożenie specjalnej folii izolacyjnej bądź użycie ażurowych podkładek, zmniejszających powierzchnię styku i ułatwiających wysychanie miejsca łączenia. Deski mocuje się w dwóch punktach do każdego legara, w odległości co najmniej 1,5 cm od krawędzi deski i po uprzednim jej nawierceniu. Desek nie układa się na styk, lecz pozostawia 3-5 mm szczelinę, co zapobiegnie deformacji pokrycia na skutek pęcznienia i kurczenia się drewna. Na połączeniach wzdłużnych również pozostawiamy luki, a łączenia muszą być w linii przebiegu legarów.

Niewidoczne z wierzchu mocowanie desek będzie wynikiem użycia specjalnych łączników metalowych lub z tworzywa, stosowanych od spodu. Wiąże się to jednak formowaniem szerszych przerw między deskami (6-7 mm), co umożliwi wprowadzenie i dokręcenie wkrętów mocujących. Sposób wykończenia krawędzi tarasu zależeć będzie od jego wysokości ponad terenem oraz rodzaju pokrycia. Przy niedużym wystawaniu nad grunt, obramowanie utworzą pionowo przykręcone deski do brzegów pokrycia, a przy profilach kompozytowych - systemowe zaślepki i listwy brzegowe.

Przy większym wyniesieniu powierzchni tarasu trzeba będzie np. z legarów przygotować konstrukcję, która umożliwi pionowe zamocowanie obudowy osłaniającej (np. z desek) bądź wykonać omurowanie kamieniem, bloczkami ozdobnymi.

Drewniany taras na gruncie - krok 11. Konserwacja

Przed ułożeniem wszystkie elementy drewniane trzeba całościowo zaimpregnować i uzupełnić impregnat w miejscach ich przycinania czy strugania. Po zmontowaniu konstrukcji można ją też pokryć impregnatem oleistym metodą natryskową. Drewno egzotyczne jest znacznie bardziej odporne na warunki atmosferyczne, zagrzybienie czy porażenie przez owady. Konstrukcji takiej nie trzeba dodatkowo zabezpieczać.

Pokrycie tarasu drewnianego - oprócz desek kompozytowych - wymaga systematycznej konserwacji, zapewniającej zachowanie estetycznego wyglądu. Deski z drewna drzew iglastych pokrywa się impregnatem barwiącym i lakierem. Malowanie, które daje nienaturalny wygląd pokrycia, szybko ulega zniszczeniu i wiąże się z koniecznością odnowienia całej powierzchni. Popularnym sposobem wykończenia desek tarasowych - zwłaszcza z drewna egzotycznego - jest olejowanie, które powinno się ponawiać przynajmniej raz w roku. Deski kompozytowe z czasem płowieją pod wpływem słońca, ale ich kolor można ożywić, nakładając specjalistyczny preparat renowacyjny do kompozytu.

Oczywiście, na bieżąco, bez względu na rodzaj pokrycia, należy usuwać zanieczyszczenia powierzchniowe, np. myjką ciśnieniową z ewentualnym dodatkiem detergentu biodegradowalnego. Uszkodzenia mechaniczne w postaci zarysowań, wgnieceń czy odłupań wygładza się papierem ściernym i wypełnia kitem drzewnym lub żywicą epoksydową.

Redaktor: Redakcja BudujemyDom
fot. otwierająca: L. Jampolska