| Prawie wszystkie przegrody budynku muszą spełniać odpowiednie wymagania pod względem izolacyjności cieplnej i akustycznej. Oczywiście, inne kryteria będą dotyczyły okien, a inne połaci dachowych lub ścian działowych. Właściwego wyboru typu izolacji dokonuje zazwyczaj architekt, ale w projektach katalogowych (tzw. typowych), często spotykamy kilka wariantów rozwiązań. Warto zatem dowiedzieć się, które są najlepsze, aby mieć przeświadczenie, że podjęliśmy najbardziej korzystną decyzję. Ściany fundamentowe i piwniczne Wszystkie elementy budynku znajdujące się pod powierzchnią gruntu, muszą być bardzo odporne na wilgoć. W przypadku ścian fundamentowych i piwnicznych (zewnętrznych) wskazane jest również zadbanie o ich odpowiednią izolacyjność termiczną. Izolacyjnością akustyczną można się tu nie przejmować, ponieważ otaczający przegrodę grunt jest wystarczająco dobrym izolatorem dźwięków, podobnie jak duża masa ścian nośnych budynku. Poza tym, w piwnicy rzadko znajdują się pomieszczenia mieszkalne. Wyjątkiem są piwnice wyniesione ponad poziom terenu (czasami nawet na pełną wysokość kondygnacji), ale wtedy są to już ściany zewnętrzne, a nie właściwe ściany piwniczne. Materiałami godnymi polecenia do izolacji termicznej ścian podziemnych są polistyren ekstrudowany i ekspandowany (czyli styropian) oraz pianka poliuretanowa. Są stosunkowo twarde, odporne na wilgoć i charakteryzują się dobrym współczynnikiem przewodzenia ciepła – λ = 0,027-0,045 W/(mK), co oznacza, że grubość warstwy potrzebnej do spełnienia wymagań normy cieplnej izolacji może wynosić zaledwie 8-12 cm. Jednak w budownictwie jednorodzinnym wykorzystuje się najczęściej styropian, ponieważ jest materiałem najtańszym. Płyty styropianu o gęstości co najmniej 20 kg/m3 są wystarczająco odporne na ściskanie (przy dużych obciążeniach) i odporne na uszkodzenia, na które są narażone podczas zasypywania wykopów. Warto przy tym stosować wyroby o frezowanych krawędziach (na zakład lub pióro i wpust), ponieważ znacznie ułatwia to i przyspiesza pracę, a także wpływa na lepszą jakość izolacji – brak mostków termicznych. Powinno się także używać wyrobów o małej nasiąkliwości – na poziomie 0,2-0,4%. Dla porównania, chłonność standardowego styropianu zanurzonego w wodzie, po upływie 24 godzin wynosi około 1,5 % w stosunku objętościowym. W wielu przypadkach, dużym ułatwieniem mogą być płyty z papą asfaltową. Przyklejona fabrycznie izolacja bitumiczna, wystająca z dwóch stron poza styropian, umożliwia wykonanie szczelnego zakładu. Dzięki temu, w łatwy sposób można układać kolejne warstwy izolacji przeciwwilgociowej lub przeciwwodnej. Podczas układania płyt styropianowych należy bardzo uważać, aby nie doszło do ich przypadkowego kontaktu ze smołą, wszystkimi lepikami smołowymi, benzyną, olejem silnikowym, parafinowym czy rozpuszczalnikami organicznymi, takimi jak aceton, terpentyna, benzen i ksylen. Nawet w obecności oparów tych związków chemicznych (nie dotyczy to pianki poliuretanowej) styropian po prostu zanika. Ściany zewnętrzne W domach jednorodzinnych ściany zewnętrzne pełnią wiele funkcji. Zwykle są to ściany nośne, zatem powinny być wykonane z odpowiednio wytrzymałych materiałów. Muszą być także ciepłe – czego z kolei nie zapewnia większość materiałów nośnych. Jeżeli budynek ma stanąć w „głośnym” otoczeniu, na pewno jego ściany zewnętrzne powinny mieć bardzo dobrą izolacyjność akustyczną, często większą, niż wynikałoby to z tzw. prawa masy, czyli ciężaru zastosowanych materiałów (ściany masywne o dobrej izolacyjności na dźwięki powietrzne powinny ważyć co najmniej 300 kg/m2). Poza tym, powinny być estetyczne oraz trwałe, a wielu inwestorów chciałoby także, żeby były paroprzepuszczalne, tanie i jak najcieńsze, bo wtedy zwiększa się powierzchnia użytkowa domu. Tak złożone wymagania powodują, że właściwie nie ma jednego idealnego materiału, z którego można wybudować ściany zewnętrzne domu. Potrzebny jest zatem kompromis. Ściana drewnianego domu szkieletowego może mieć na przykład grubość tylko 20-25 cm (w zależności od wykończenia) i będzie wykazywała dobrą izolacyjność termiczną i akustyczną dzięki warstwie wełny mineralnej lub włókien celulozy grubości co najmniej 10 cm. Ściany jednowarstwowe – wykonuje się zwykle z materiałów bardzo lekkich (250-400 kg/m3), takich jak pustaki z keramzytobetonu ze szczelinami wypełnionymi styropianem czy bloczki z betonu komórkowego. Przy ścianie grubości 36 cm, nawet z obustronnym otynkowaniem, masa powierzchniowa przegrody wyniesie zaledwie 150-210 kg/m2. Pod względem akustycznym taki rodzaj ścian to dobry wybór, ale dla domów budowanych w stosunkowo cichej okolicy (wskaźnik izolacyjności akustycznej RA2R<40 dB). Natomiast, pod względem izolacyjności termicznej, ściany z pustaków wypełnionych styropianem chyba długo jeszcze pozostaną liderem (można uzyskać współczynnik przenikania ciepła U=0,19 W/(m2K), a z betonu komórkowego U=0,25-0,30 W/(m2K)). Należy jednak pamiętać, że dobre parametry cieplne ścian bardzo łatwo zniweczyć przez złe wykonawstwo. Technologie te są bowiem bardzo wrażliwe na błędy, zwłaszcza te popełniane przy elementach wzmacniających, jak nadproża i wieńce. Ściany jednowarstwowe z cięższych odmian betonu komórkowego, pustaków ceramicznych lub keramzytobetonowych mają lepsze właściwości akustyczne, ale gorsze termiczne (U=0,30-0,50 W/(m2K)). Dla niektórych inwestorów bywa to jednak kryterium decydującym pomimo, iż grubość przegród może dochodzić nawet do 50 cm. Ściany dwuwarstwowe – to rozwiązanie, w którym, dzięki oddzieleniu funkcji nośnej od izolacyjnej, uzyskuje się bardzo dobre parametry cieplne przegrody – niezależnie od metody wykonania. Zastosowanie warstwy styropianu lub wełny mineralnej grubości 12-18 cm powoduje, że niezależnie od rodzaju ściany nośnej, współczynnik U = 0,15-0,30 W/(m2K). Jednak ze względu na izolacyjność akustyczną, sposób realizacji ściany i rodzaj zastosowanych materiałów mają bardzo duże znaczenie. Należy pamiętać, że metoda lekka-mokra (z użyciem styropianu) zwykle powoduje pogorszenie właściwości akustycznych przegrody nawet o kilka decybeli. W takim przypadku ścianę nośną grubości przynajmniej 25 cm warto wykonywać z materiałów o dużej masie (beton, cegła pełna lub wapienno-piaskowa, czyli silikatowa). Wtedy, nawet po obłożeniu jej styropianem, wskaźnik izolacyjności akustycznej pozostanie na dość wysokim poziomie (RA2R>45 dB). Ze względów akustycznych zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest metoda lekka-sucha, w której materiałem izolacyjnym jest półtwarda wełna mineralna lub szklana (o gęstości 80-120 kg/m3), układana pomiędzy listwami rusztu nośnego. Można stosować ewentualnie włókna celulozy, choć prace musimy zlecić firmie specjalistycznej. Włóknista struktura materiału powoduje znaczną poprawę izolacyjności przegrody, niezależnie od tego, z jak lekkich materiałów będzie wykonana warstwa nośna. Ściany trójwarstwowe – to najlepsze rozwiązanie zarówno pod względem termicznym jak i akustycznym. Zastosowanie warstwy wełny mineralnej grubości 12-15 cm, szczeliny wentylacyjnej o szerokości 3 cm oraz dwóch dość masywnych ścian powoduje, że w każdym przypadku przegrody te mają wskaźnik izolacyjności akustycznej RA2R>48 dB, zaś współczynnik przenikania ciepła U = 0,20-0,30 W/(m2K). Szczeliny wentylacyjnej nie trzeba wykonywać, gdy zastosujemy izolację z włókien celulozy. Grubość ściany trójwarstwowej wynosi 40-55 cm. Koszt wykonania takich ścian rzeczywiście będzie wyższy, ale tylko przy zastosowaniu elewacji klinkierowych lub kamiennych. Użycie cegieł wapienno-piaskowych, licowych lub zwykłego tynku (np. kolorowego) sprawi, że ich koszt będzie porównywalny z wieloma ścianami jedno- i dwuwarstwowymi. Tadeusz Lipski Ciąg dalszy artykułu w formacie pdf: |
Pobierz wersję pdf: Izolacje termiczne i akustyczne
