|
| Układ warstw papy nawierzchniowej |
Ofertę pokryć o rodowodzie papowym wzbogacają nowoczesne dachówki i gonty bitumiczne, dostępne w rozmaitych kształtach i bogatej gamie kolorystycznej.
Do bitumicznych pokryć dachowych zaliczamy różne odmiany pap, dachówki i gonty papowe oraz faliste płyty bitumiczne. Papy wykorzystywane są głównie do krycia dachów płaskich i o niewielkim spadku, natomiast pozostałe materiały znajdują zastosowanie jako wierzchnia warstwa dachów o nachyleniu powyżej 12-15°.
Papy asfaltowe to materiał pokryciowy na osnowie z nasyconej asfaltem tektury, z obustronną powłoką bitumiczną. Ich wierzchnia powłoka nie zawiera wypełniacza; na powierzchnię nanoszona jest tylko warstwa talku lub drobnego piasku, zapobiegająca sklejaniu materiału w rolce.
Nawierzchniowe odmiany pap powlekane są asfaltem z wypełniaczami mineralnymi, a ich zewnętrzną powierzchnię pokrywa posypka z gruboziarnistego, barwnego kruszywa – łupka, granulatu ceramizowanego bądź bazaltu.
Do materiałów nowszej generacji należą papy na osnowie z włókna szklanego lub poliestrowego, które zwiększa ich wytrzymałość na rozrywanie. Podobną budowę w zakresie warstw podstawowych mają papy specjalne, wykańczane powierzchniowo folią aluminiową bądź miedzianą; zmienia to wygląd wykonanego z nich pokrycia bitumicznego, a równocześnie zwiększa jego trwałość.
Poszczególne odmiany pap różnią się rodzajem i gramaturą (ciężarem metra kwadratowego) osnowy oraz zawartością masy bitumicznej. Najczęściej spotykane oznaczenia zawierają: literę W lub P (określającą przeznaczenie papy – odpowiednio: nawierzchniowe bądź podkładowe), gramaturę osnowy w g/m² oraz zawartość asfaltu w g/m².
|
| Układanie papy termozgrzewalnej trzeba zlecić wyspecjalizowanej ekipie wykonawczej (fot. archiwum BD) |
Przykładowo: symbol W/400/1200 wskazuje na papę nawierzchniową na osnowie tekturowej, o gamaturze 400 g/m², z zawartością asfaltu 1200 g/m². Im wymienione wartości wyższe, tym większa trwałość i wytrzymałość mechaniczna materiału.
Wyjątek stanowią tu papy na osnowie z włókna szklanego oraz poliestrowego; mimo że ich gramatura jest niska (odpowiednio: ok. 100 i ok. 200 g/m²), tworzywo osnowy zapewnia im dobrą wytrzymałość. Trwałość pokryć papowych określana jest na 10-15 lat, pod warunkiem odpowiedniej konserwacji przez okresowe pokrywanie lepikiem renowacyjnym.
Papy termozgrzewalne o budowie identycznej z budową zwykłych pap asfaltowych produkowane są wyłącznie na osnowie z włókna szklanego lub poliestrowego. Dodatkowo ich powierzchnia powlekana jest modyfikowanymi asfaltami o dużej elastyczności i trwałości.
Dzięki temu są one znacznie odporniejsze na działanie czynników atmosferycznych – nie pękają na mrozie, a ich zewnętrzna powłoka nie rozpuszcza się nawet w bardzo wysokiej temperaturze. Są przy tym odporne na pękanie w miejscach zagięcia. Spodnią stronę pap termozgrzewalnych pokrywa folia zapobiegająca sklejaniu, która w trakcie układania pokrycia ulega stopieniu. Trwałość pokrycia wykonanego z papy termozgrzewalnej oceniana jest na ponad 30 lat.
Dachówki i gonty bitumiczne stanowią zmodyfikowaną odmianę pap termozgrzewalnych. Produkowane są w postaci pasów z nacięciami o różnych kształtach, nadającymi pokryciu wygląd zbliżony do dachówki karpiówki, gontu lub płytki z naturalnego łupka. Powierzchnia pasów pokrywana jest posypkami mineralnymi w bogatej gamie kolorów, pozwalającej nawet na uzyskanie efektu cieniowania
|
| Pasy dachówek bitumicznych nacinane są w różne kształty; dzięki temu można dobrać rodzaj pokrycia do architektury budynku |
Ciężar pokrycia wynosi 8-11 kg/m² (łącznie z warstwami podkładowymi może sięgać 30 kg/m²), a jego trwałość oceniana jest – w zależności od producenta i pod warunkiem poprawnego ułożenia – na okres od 10 do 40 lat. Jest ono całkowicie szczelne, gdyż poszczególne jego pasy mocuje się na zakład gwoździami do podłoża.
|
| Licowe warstwy dachówek bitumicznych są barwione na różne kolory, mogą też mieć naturalną barwę kruszywa posypki (fot. Tegola Polonia) |
Ponadto wewnętrzna powierzchnia niektórych rodzajów dachówek i gontów bitumicznych pokryta jest warstwą folii samowulkanizującej się pod wpływem temperatury, dzięki czemu pasy trwale się sklejają, co zapewnia dodatkową szczelność w miejscach ich łączenia. Tego typu pokrycie należy układać w ciepłej porze roku.
Bitumiczne płyty faliste to materiał pokryciowy produkowany z włókien celulozy, nasyconej masą bitumiczną. Formowane pod ciśnieniem, wyglądem przypominają pokrycia z eternitu. Ich zewnętrzną warstwę ochronną stanowi powłoka żywiczna lub akrylowo-winylowa.
Niewielki ciężar (ok. 3,5 kg/m²) oraz elastyczność pozwalają na wykorzystywanie ich nie tylko na dachach nowych, ale również przy renowacji starych pokryć, bez konieczności ich zdejmowania. Płyty, produkowane w wymiarach 200 x 95-105 cm, dostępne są w kilku ciemnych kolorach: brązowym, grafitowym, zielonym i czerwonym. Do wykończenia kalenicy i krawędzi dachu producenci płyt oferują dostosowane kolorystycznie gąsiory i kształtki krawędziowe z tego samego materiału.
Podłoża pod pokrycia bitumiczne
Pokrycia z papy wymagają sztywnego i równego podkładu. Może to być podłoże z twardego materiału izolacyjnego (jak w przypadku dachu płaskiego wentylowanego), betonowe (stropodach niewentylowany) lub w postaci pełnego deskowania połaci dachowej. Papy można układać również na starych pokryciach papowych, pod warunkiem, że nie są to powłoki smołowe, a w przypadku pap termozgrzewalnych – nieodporne na wysoką temperaturę papy asfaltowe.
|
| Licowe warstwy dachówek bitumicznych są barwione na różne kolory, mogą też mieć naturalną barwę kruszywa posypki (fot. Tegola Polonia) |
Jako warstwę podkładową pod papy, dachówki i na dachach stromych coraz częściej wykorzystuje się obecnie płyty OSB lub ze sklejki wodoodpornej, grubości 18-25 mm (należy stosować płyty odmiany 3 lub 4, o podwyższonej wodoodporności). Płyty nie mogą być narażone na działanie deszczu – natychmiast po ułożeniu należy pokryć je papą, pasami dachówki lub gontu. Podobne własności charakteryzują sklejkę wodoodporną.
Ma ona przy tym większą wytrzymałość na zginanie, co pozwala na zastosowanie jej cieńszej odmiany, jest jednak przy tym znacznie droższa. Tradycyjnym podkładem pod papy i gonty, wykorzystywanym również przy tymczasowym kryciu dachów, jest pełne deskowanie.
Deski powinny mieć grubość 22-25 mm i szerokość nie większą niż 15 cm – takie wymiary zapobiegają ich wichrowaniu. Przed ułożeniem muszą zostać dobrze wysuszone (ich wilgotność nie może przekraczać 16%) oraz zaimpregnowane preparatami grzybo- i owadobójczymi. Pod pokrycia docelowe, np. z gontów bitumicznych, należy wybierać deski jednostronnie ostrugane, łączone na pióro i wpust – ograniczy to ich klawiszowanie, pozwalając na uzyskanie idealnie równej powierzchni pokrycia.
Jak układać?
Pełne pokrycie papowe powinno składać się z dwóch warstw papy: podkładowej i nawierzchniowej. W przypadku dachu płaskiego suche podłoże betonowe dokładnie odkurzamy i gruntujemy preparatem bitumicznym.
Papę podkładową przyklejamy do niego na całej powierzchni lepikiem (w przypadku pap asfaltowych) lub przy użyciu palnika gazowego (papy termozgrzewalne). Zakłady poszczególnych pasów powinny mieć szerokość co najmniej 10 cm. W trakcie układania nie można dopuścić do powstawania załamań czy pęcherzy powietrza.
Drugą warstwę pokrycia bitumicznego kładziemy w ten sam sposób, przesuwając złącza o ok. połowę szerokości rolki. Na podłożach drewnianych stosujemy mocowanie mechaniczne za pomocą ocynkowanych gwoździ (papiaków) z podkładkami, a sklejamy jedynie złącza poszczególnych pasów. Na dachach stromych prace rozpoczynamy od okapu, układając kolejne pasy papy w kierunku kalenicy.
Pokrycia bitumiczne stosowane na dachach płaskich, układane bezpośrednio na warstwie ocieplenia (polistyren ekstrudowany, sprasowana wełna mineralna) wymagają użycia specjalnych łączników mocujących papę do podłoża. Miejsca mocowania dodatkowo uszczelniamy przyklejając specjalne nakładki.
|
| Różne sposoby wyklejania kosza dachowego: a – z widocznym podkładem bitumicznym, b – z równo przyciętymi pasami dachówek, pokrywającymi warstwę podkładów |
Dachówki i gonty bitumiczne na dachach o nachyleniu powyżej 20° można mocować bezpośrednio do podkładu. Przy mniejszym spadku trzeba ułożyć najpierw warstwę papy podkładowej. Niezależnie od stopnia nachylenia połaci wstępny podkład z papy należy zastosować wszędzie tam, gdzie może gromadzić się woda opadowa lub śnieg – np. w koszach i nad lukarnami.
Prace rozpoczynamy od dolnego pasa dachówek, pierwszy element mocując po środku długości dachu. Pas okapowy jako jedyny układamy nacięciami do góry – dzięki temu dolna krawędź pokrycia bitumicznego będzie równa.
Kolejne poziome pasy układamy przesuwając je w stosunku do już ułożonych w ten sposób, by rysunek wzoru ułożył się „w cegiełkę”, a także – by wierzchnia warstwa przykryła miejsca mocowania gwoździami warstwy spodniej. Równe układanie poszczególnych pasów dachówek ułatwiają naniesione zwykle przez producenta oznaczenia, umożliwiające zachowanie powtarzalnych zakładów. Pokrycie z dachówek i gontów bitumicznych układa się niemal bezodpadowo – odcięte nożem fragmenty można zwykle wykorzystać w innym miejscu.
Bitumiczne płyty faliste zalecane są do krycia dachów o nachyleniu powyżej 10°. Montuje się je na drewnianych łatach, mocowanych bezpośrednio do krokwi w rozstawie ok. 50 cm, lub do istniejącego podłoża (np. papowego) za pomocą gwoździ z plastikowymi nakładkami. Poszczególne arkusze układa się zachowując wzdłuż i w poprzek nich odpowiednie zakłady. Do wykonania obróbek wokół kominów, wywietrzników i w kalenicy stosuje się blachę powlekaną, kształtowaną na budowie.
Jak wentylować?
Skuteczna wentylacja dachu utrzymuje w dobrym stanie zarówno jego warstwę pokryciową, jak i podkładową. W przypadku pokrycia bitumicznego nad ocieplonym poddaszem użytkowym odpowiednią wentylację zapewni zachowanie szczeliny powietrznej pomiędzy warstwą ocieplenia a podkładem z desek, sklejki lub płyt OSB. Wloty powietrza najkorzystniej jest usytuować w okapie i kalenicy dachu.
Jeśli dachówki lub gonty ułożone są na papie podkładowej, wówczas wentylację podpokryciową zapewniają wywietrzniki montowane bezpośrednio w warstwie pokrycia bitumicznego.
Redakcja BudujemyDom
Dodaj komentarz