- Kiedy najlepiej zamontować instalację alarmową?
- Jak zaplanować instalację alarmową?
- Z jakich elementów składa się instalacja alarmowa?
- Jak poprawnie zabezpieczyć budynek instalacją alarmową i jak wyeliminować ryzyko zakłóceń czujników?
- Czy instalację alarmową warto zastosować na posesji (otoczenie domu)?
- Ile może kosztować instalacja alarmowa?
Na początku tego wieku włamania do domów i mieszkań były w naszym kraju prawdziwą plagą. W 2001 r. Policja stwierdziła ponad 325 tys. takich przypadków. W kolejnych latach liczba tego typu przestępstw regularnie spadała - najniższy poziom, 65,5 tys. włamań, odnotowano w 2017 r. Od tego czasu znów jednak widać tendencję wzrostową - w 2020 r. popełniono 72,5 tys. takich przestępstw.
Statystyki pokazują, że we własnym domu nie można czuć się całkowicie bezpiecznie. Nie dziwi więc, że instalacja alarmowa jest już w zasadzie standardem w budownictwie jednorodzinnym. Aby spełniała swoją rolę, musi być dobrze zaprojektowana.
Montaż instalacji alarmowej w dowolnym momencie
Tego typu instalację można zaplanować w dowolnym momencie, zarówno w projektowanym, jak i użytkowanym już domu. Mamy do wyboru dwie wersje alarmu - radiową lub kablową. W tej pierwszej poszczególne elementy instalacji (centrala alarmowa, urządzenia sterujące, czujniki, sygnalizatory) komunikują się radiowo, w drugiej - poprzez przewody.
W dopiero budowanym domu oba warianty są łatwe do zrealizowania. Na etapie stanu surowego przewody wystarczy po prostu rozprowadzić po ścianach razem z innymi instalacjami, a następnie ukryć pod tynkiem. Przy czym - aby nie dochodziło do zakłóceń sygnału - należy je umieścić możliwe jak najdalej od przewodów energetycznych, sieci komputerowych i telefonicznych.
Są dwa sposoby łączenia czujników z centralą. W układzie promieniowym od każdego sensora biegnie do niej osobny przewód. W połączeniu szeregowym - od czujki do czujki, a dopiero na koniec do centrali. Pierwszy wariant oznacza bardziej pracochłonny montaż, za to ewentualne uszkodzenie jednego przewodu nie sparaliżuje pracy części lub całej instalacji.
Gdy dom jest użytkowany, zdecydowanie bardziej zalecana jest opcja radiowa. Jest nieco droższa, ale jej wybór nie wiąże się z koniecznością kucia ścian, aby rozprowadzić okablowanie. Co prawda przewody można ukryć w listwach elektroinstalacyjnych na powierzchni ścian i sufitów, ale nie wygląda to zbyt estetycznie.
Wybierając jeden z wariantów należy brać pod uwagę nie tylko łatwość montażu, ale też ich właściwości użytkowe. W wersji kablowej nie ma problemu z zanikami zasięgu czujników, a w urządzeniach wchodzących w skład instalacji nie trzeba wymieniać baterii. Z kolei zaletą alarmu radiowego jest możliwość modyfikacji instalacji alarmowej, np. zmiany rozmieszczenia czujników, na etapie eksploatacji.
Można też zdecydować się na system hybrydowy - niektóre moduły przewodowe umożliwiają współpracę z czujkami radiowymi. Taki system sprawdzi się na przykład wtedy, gdy na początku chcemy ograniczyć koszty i zdecydujemy się tylko na podstawową ochronę domu. W późniejszym czasie będziemy mogli natomiast rozszerzyć jej zakres, dodając kolejne elementy.
Rola projektu instalacji alarmowej
Do opracowania koncepcji systemu alarmowego należy zatrudnić specjalistów z firmy zajmującej się ich sprzedażą i montażem. Na początku trzeba określić, przed jakimi sposobami włamania ma nas chronić alarm i na jakim etapie powinien zadziałać. Pomoc fachowców jest nieodzowna, bo bez wiedzy i doświadczenia w tym temacie trudno dobrać zabezpieczenia tak, by instalacja działała skutecznie. Nie wystarczy skompletować zestaw czujników i rozmieścić je w przypadkowy sposób. Niezbędny jest projekt instalacji alarmowej, w którym dokładnie określona będzie liczba i lokalizacja wszystkich elementów ochrony. Oczywistym jest bowiem, że nie każdy dom wymaga takich samych zabezpieczeń.
Ten zlokalizowany na uboczu, do którego łatwo dostać się niepostrzeżenie, musi być chroniony bardziej niż szeregowiec położony przy ruchliwej okolicy, gdzie sąsiedzi czy przechodnie szybciej dostrzegą niepokojące sygnały.
Ważny jest też profil właścicieli domu. Posiadłości osób majętnych, ale także tych, których często nie ma w domu, z pewnością wymagają bardziej zaawansowanych zabezpieczeń.
Kolejna kwestia to kształt budynku. W domach o skomplikowanej bryle trzeba zainstalować więcej czujników niż w budynkach o prostych kształtach.
Wreszcie liczba otworów w budynku. Ten parametr jest istotny, bo większość włamań dokonuje się właśnie przez okna i drzwi, zwłaszcza tarasowe i balkonowe, które często zlokalizowane są w tylnej części domu. Te miejsca wymagają więc szczególnej ochrony. Zabezpieczenia wymagają ponadto okna w piwnicy, wyłazy dachowe, świetliki itp.
Elementy instalacji alarmowej
Mózgiem każdego systemu alarmowego jest centrala alarmowa, do której trafiają sygnały z wszystkich czujników rozmieszczonych na posesji i w budynku. Urządzenie to nie tylko zbiera informacje o różnych zdarzeniach, ale także je interpretuje. W przypadku wykrycia zagrożenia to nie czujnik alarmowy, ale właśnie centrala uruchamia alarm, jednocześnie wysyłając informację do agencji ochrony.
Tego typu urządzenia różnią się zaawansowaniem technicznym i możliwościami rozbudowy. Warto kupić centralę z dużą liczbą wejść i wyjść, bo podczas eksploatacji instalacji może pojawić się potrzeba włączenia do systemu dodatkowych czujników. Wybierając odpowiednią centralę, z czasem będziemy mogli też rozszerzyć działanie systemu na elementy inteligentnego budynku - sterowanie ogrzewaniem, wentylacją, oświetleniem itp.
Centralę alarmową montuje się w miejscu trudno dostępnym dla włamywacza - aby nie dało się jej szybko znaleźć i unieruchomić systemu.
Kolejnym ważnym elementem są urządzenia sterujące, które pozwalają komunikować się z centralą. Za pomocą manipulatora, pilota, karty zbliżeniowej albo breloka można programować instalację, aktywować i dezaktywować alarm itp. Dzięki tym urządzeniom dowiemy się także o wszystkich zdarzeniach, które zarejestrował system alarmowy.
W przeciwieństwie do centrali, manipulator umieszcza się w łatwo dostępnym miejscu, zazwyczaj w pobliżu drzwi wejściowych, ewentualnie w garażu, jeżeli właśnie tędy wchodzimy do domu i z niego wychodzimy. Dzięki takiemu położeniu można szybko wydać polecenie centrali alarmowej.
W planowanej instalacji muszą też być przewidziane sygnalizatory i urządzenia powiadamiania. Ich zadaniem jest zaalarmowanie najbliższego otoczenia domu, że doszło do próby wtargnięcia do budynku. Urządzenia te emitują sygnał dźwiękowy i błyski świetlne. Z pewnością zwrócą na nie uwagę sąsiedzi, ale jest też szansa, że spłoszony nimi rabuś zaniecha włamania. Gdy tak się nie stanie, można liczyć na interwencję patrolu z agencji ochroniarskiej, bo również do niej trafi informacja o zdarzeniu.
Zabezpieczenie budynku
Podczas planowania instalacji alarmowej najważniejsze jest prawidłowe rozmieszczenie wspomnianych czujników. Wewnątrz domu kluczową rolę pełnią czujniki ruchu, których zadaniem jest wykrywanie obecności intruza na chronionym obszarze. Instaluje się je przeważnie pod sufitem, w narożach pomieszczeń, tak, aby swoim zasięgiem obejmowały możliwie dużą przestrzeń.
Do wyboru są modele wykorzystujące podczerwień, mikrofale albo dualne, które mają oba rodzaje detektorów. Najbardziej skuteczne są te ostatnie, ponieważ dzięki nim można wyeliminować fałszywe alarmy. Jeżeli w domu są małe zwierzęta, warto zamontować sensory z regulowanym progiem czułości, które da się ustawić tak, aby nie reagowały na ruch psa czy kota.
Wyeliminowanie ryzyka zakłóceń czujników to jedno z największych wyzwań podczas projektowania i montażu systemu alarmowego. Trzeba więc pamiętać, aby sensory nie były skierowane na przeszklone drzwi i okna, zwłaszcza gdy wychodzą one na pobliskie ulice. Czujek mikrofalowych nie można też kierować w stronę dużych metalowych powierzchni, ponieważ odbijają one fale mikrofalowe i utrudniają wykrywanie ruchu. Fałszywe alarmy może z kolei wywoływać spływająca w plastikowych rurach woda, dlatego sensorów nie można umieszczać w ich pobliżu.
Skuteczność działania czujek podczerwieni zakłóca natomiast światło słoneczne (skierowane bezpośrednio lub odbijające się od płaskich powierzchni), ale też grzejnik i kominek. Minimalna odległość montażu sensorów od źródeł ciepła to 1,5 m. Tego typu czujników nie powinno się też instalować w pomieszczeniach z nieszczelnymi oknami lub drzwiami, ponieważ przy dużej różnicy temperatury między wnętrzem a otoczeniem może dojść do wywołania fałszywego alarmu.
Specjalne rodzaje czujników wykorzystuje się do zabezpieczenia okien i drzwi. Kontaktronowe składają się z dwóch elementów - magnesu umieszczonego na skrzydle okna bądź drzwi oraz z kontaktronu zamontowanego na ościeżnicy. Ich oddalenie w momencie otwarcia stolarki uruchamia alarm. W tych miejscach zastosowanie mają również czujniki stłuczeniowe, które reagują na wybicie okna lub drzwi tarasowych. Z kolei czujniki wibracyjne, które zakłada się na stolarce oraz przy zamku drzwiowym, uruchamiają alarm w momencie próby wyważenia okna lub drzwi.
Większy komfort i bezpieczeństwo
W bardziej rozbudowanych systemach alarmowych stosuje się czujniki, które nie chronią przed włamaniem, ale wpływają na komfort i bezpieczeństwo mieszkania. Należą do nich różne urządzenia z grupy sygnalizujących awarie instalacji domowych lub pożar.
W zależności od przeznaczenia, w kuchni, przy kominkach i kotłach grzewczych umieszcza się:
- czujniki czadu - informują o niebezpiecznym stężeniu tlenku węgla;
- czujniki dymu i podwyższonej temperatury - wzbudzają alarm jeszcze zanim dojdzie do rozprzestrzeniania się pożaru;
- czujniki gazów usypiających - uruchamiają alarm w momencie rozpylenia np. chloroformu, zapobiegając włamaniu na tzw. śpiocha;
- czujniki reagujące na wysokie stężenie gazu ziemnego bądź płynnego - informują o awariach, których przyczyną jest ulatniający się gaz;
- czujniki zalania - ostrzegają o wycieku wody.
Tego typu czujniki wykorzystywane są również w instalacjach alarmowych zintegrowanych z instalacją inteligentną. Przykładowo w momencie wydobywania się śmiertelnego czadu system włączy intensywną wentylację, w razie wycieku gazu odetnie jego dopływ, a podczas zalania zamknie dopływ wody.
Ochrona zewnętrzna
Wielu osobom alarm kojarzy się wyłącznie z czujnikami ruchu umieszczonymi w domu. Specjaliści od zabezpieczeń radzą jednak, aby elementy ochrony zaplanować również w jego otoczeniu i na obwodzie budynku. W przypadku ataku lepiej bowiem powstrzymać włamywacza jak najszybciej, zanim dokona szkód - wybije szyby, wyłamie drzwi albo skrzywdzi domowników.
I tak na ogrodzeniu montuje się wspomniane już czujki wibracyjne, które wykrywają drgania przy próbie jego sforsowania, uruchamiając alarm. Bardzo ważne jest odpowiednie skalibrowanie ich czułości. W przeciwnym razie urządzenia będą reagowały nie tylko na prawdziwe zagrożenia, ale również silniejszy wiatr, padający deszcz czy grad. Alarmu nie powinny wywoływać też małe zwierzęta, np. koty.
Na obwodzie posesji, ale też budynku (przy oknach i drzwiach oraz przy bramie garażowej), zakłada się bariery mikrofalowe i podczerwieni. Wysyłają one wiązki promieniowania, a ich przecięcie uruchamia alarm. Aby wyeliminować ryzyko fałszywych alarmów warto wybrać markowy system, który będzie odróżniał ruch spadających liści czy małych zwierząt od realnego zagrożenia. Trzeba też pamiętać, że zasięg niektórych czujników wynosi nawet kilkadziesiąt metrów, co oznacza, że nieodpowiednio ustawione mogą niepotrzebnie reagować na przejeżdżające ulicą samochody czy przechodzących przy posesji postronnych ludzi.
Jako uzupełnienie instalacji alarmowej na posesji można zaplanować monitoring. Składa się on z zamontowanych wokół domu kamer, okablowania i umieszczonych w budynku rejestratora i monitora, który pozwala obserwować, co się dzieje w otoczeniu domu. Planując rozmieszczenie kamer trzeba pamiętać o tym, aby swoim zasięgiem obejmowały miejsca najbardziej zagrożone włamaniem, przede wszystkim okna i drzwi - tarasowe i boczne.
Ile może kosztować instalacja alarmowa?
Wydatki na system alarmowy można określić szacunkowo, bo zależą od stopnia jego zaawansowania. Za zestaw w wersji podstawowej trzeba zapłacić ok. 3000 zł. W tym zawiera się już koszt wykonania projektu instalacji (700-1000 zł). Taka usługa obejmuje wizję lokalną technika, który zapoznaje się z planem budynku, a potem - w oparciu o wymienione wyżej kryteria - dobiera elementy instalacji i planuje ich rozmieszczenie.
Żeby kupić i zamontować elementy chroniące otoczenie domu, trzeba przeznaczyć kolejnych kilka tys. zł (czujniki przystosowane do montażu na zewnątrz są kilkukrotnie droższe od standardowych). W przypadku włączenia alarmu do instalacji inteligentnego budynku koszty mogą sięgać nawet kilkudziesięciu tys. zł i więcej.
Redaktor: Norbert Skupiński
fot. otwierająca: Satel
Dodaj komentarz