- Jak chronić instalację elektryczną?
- Gdzie stosuje się wyłączniki nadprądowe?
- Gdzie stosuje się wyłączniki różnicowoprądowe?
Jak chronić instalację elektryczną?
Zastanawiając się nad instalacją elektryczną przede wszystkim gniazdek musimy pamiętać, że konieczna jest ochrona wielu podłączonych do niego urządzeń. We wnętrzach bowiem znajduje się sprzęt elektroniczny, który jest bardzo czuły na przepięcia powstające w zasilającej go instalacji elektrycznej. Bezpośrednie uderzenie pioruna, a nawet wyładowanie w większej (do ok. 1,5 km) odległości mogą spowodować powstawanie przepięć i iskier wtórnych. Ochrona wewnętrzna ma na celu ograniczenie tych zjawisk.
Wykonanie połączeń wyrównawczych polega na zainstalowaniu głównej szyny ekwipotencjalnej w postaci skrzynki z szeregiem zacisków oraz połączenie z nią punktu neutralnego rozdzielnicy elektrycznej, metalowych powłok kabli, metalowych rur wchodzących do budynku, połączeń wyrównawczych w łazienkach, uziomu instalacji odgromowej (jeżeli występuje ochrona zewnętrzna) itp.
Ochrona strefowa obejmuje umieszczenie w budynku ochronników (odgromników) trzech stopni:
- I stopień (klasa B) instaluje się w złączu lub przy głównej rozdzielnicy. W zależności od systemu sieci zasilającej montuje się je tylko w trzech przewodach fazowych lub także w przewodzie neutralnym;
- II stopień (klasa C) umieszcza się przy głównej rozdzielnicy. Odgromniki klas B i C mogą mieć sygnalizację uszkodzenia co umożliwia natychmiastową wymianę wkładki ochronnej. Muszą być zainstalowane w odległości kilku metrów od siebie. Nie jest to zwykle możliwe, gdy umieszcza się je przy głównej rozdzielnicy. W takim przypadku stosuje się dodatkowo cewkę odprzęgającą włączoną pomiędzy ochronnik klasy B a ochronnik klasy C, albo kompaktowy zestaw ochronników obu tych klas;
- III stopień (klasa D) - ten ochronnik znajduje się bezpośrednio przy chronionych urządzeniach. Może być montowany w puszce podtynkowej, w przewodzie zasilającym lub w rozgałęźniku a także we wtyczce pośredniej.
Ostatnio pojawiły się w handlu ochronniki do ochrony kompleksowej zawierające w jednym urządzeniu ochronniki wszystkich trzech stopni.
O wyborze typu ochronnika i jego parametrach decyduje m.in.:
- częstotliwość wyładowań atmosferycznych na danym terenie;
- typ sieci energetycznej, z której jest zasilany chroniony budynek;
- topografia terenu (budynki położone na wzniesieniach są bardziej narażone na uderzenie pioruna);
- położenie budynku w stosunku do innych obiektów (w promieniu do ok. 50 m), np. budynków wyposażonych w instalację odgromową lub wysokich (powyżej 20 m) masztów, drzew, kominów itp.;
- wyposażenie budynku w ochronę zewnętrzną lub brak takiej ochrony;
- rodzaj urządzeń podlegających ochronie.
Ochronniki zabezpieczają nie tylko przed przepięciami pochodzenia burzowego, ale także przed przepięciami o charakterze łączeniowym mogącymi wystąpić w sieci zasilającej budynek.
Każda instalacja ochronna musi mieć swoją metrykę. Znajduje się w niej opis zastosowanych rozwiązań, plan rozmieszczenia elementów ochronnych oraz protokół pomiarów kontrolnych.
Gdzie stosuje się wyłączniki nadprądowe?
Z kolei wewnątrz domu instalacja elektryczna musi być zabezpieczona przed przeciążeniami oraz skutkami zwarć. W miejsce starych bezpieczników topikowych coraz częściej stosuje się wyłączniki nadprądowe. Samoczynnie odłączają one chroniony obwód, gdy prąd płynący w przewodach przekroczy ustaloną wartość bezpieczną lub nastąpi zwarcie. Wyłącznik nadprądowy wymaga następnie jedynie ręcznego włączenia.
W przypadku braku zabezpieczenia zbyt duży prąd może doprowadzić do rozgrzania przewodów, stopienia pokrywającej je izolacji a nawet do wywołania pożaru.
Wyłączniki nadprądowe oferowane są w kilku wykonaniach. Oznaczone literą A mają działanie natychmiastowe - zwarcie w chronionym obwodzie powoduje jego bezzwłoczne odłączenie. Modele oznaczone literami B, C, D wykazują pewne opóźnienie w działaniu, różne są też proporcje prądu zadziałania do prądu znamionowego.
W zależności od wykonania wyłączniki nadprądowe stosuje się do zabezpieczenia:
- grupa A - gniazda przyłączeniowe;
- grupa B - odbiorniki niewrażliwe na przeciążenia termiczne, o małych prądach rozruchowych, np. grzejniki;
- grupa C - zasilanie silników o niewielkich mocach (do kilku kilowatów);
- grupa D przewidziana jest do silników o dużych mocach i w domach jednorodzinnych nie znajduje zastosowania.
Gdzie stosuje się wyłączniki różnicowoprądowe?
Dla ochrony użytkowników przed porażeniem prądem elektrycznym stosuje się wyłączniki różnicowoprądowe. Odłączają chroniony obwód w sytuacji, gdy na obudowie chronionego urządzenia pojawia się napięcie sieci - czyli nastąpiło tzw. przebicie lub tylko osłabienie izolacji. Dotknięcie takiego miejsca powoduje przepływ prądu przez człowieka do ziemi.
Wyłączniki różnicowoprądowe reagują na przepływ bardzo małych prądów do ziemi (od 10 mA), a odłączenie instalacji następuje w czasie 15-50 ms. Urządzenia te powinny być przynajmniej raz w roku sprawdzane. Służy do tego niewielki przycisk TEST na ich obudowie - po jego naciśnięciu przekaźnik powinien zadziałać.
W zabezpieczenia różnicowoprądowe powinny być wyposażone wszystkie nowe instalacje.
Redaktor: Anna Grocholska
Na zdjęciu otwierającym: Wyłącznik różnicowoprądowy powinien być sprawdzany przynajmniej raz w roku (fot. Legrand)
Dodaj komentarz