Szalunki tracone fundamentów, ścian, stropów i słupów - kiedy i gdzie stosować?

Redakcja Budujemy Dom
Redakcja Budujemy Dom
Print image
Copy link image
time image Artykuł na: 6-9 minut
Szalunki tracone fundamentów, ścian, stropów i słupów - kiedy i gdzie stosować?

Tradycyjne metody wykonywania form do betonu z wykorzystaniem klasycznego deskowania coraz częściej zastępowane są prefabrykowanymi elementami szalunkowymi. Te elementy często stają się integralną częścią konstrukcji, tworząc tzw. szalunek tracony. Technika ta umożliwia wykonanie fundamentów, słupów i konstrukcji stabilizujących, a także ścian podziemnych i nadziemnych z gotowym już ociepleniem. W przypadku budownictwa jednorodzinnego, popularnym rozwiązaniem jest również wynajem deskowań wielokrotnego użytku, stosowanych głównie przy wznoszeniu ścian piwnicznych lub fundamentowych.

aktualizacja: 2024-05-16 09:17:47
Czego dowiesz się z artykułu?
  • Jakie są sposoby deskowania elementów konstrukcyjnych budynku?
  • Jak szalować ławy i stopy fundamentowe?
  • Jak szalować okrągłe słupy i filary?
  • Jakie są rodzaje szalunków traconych ścian?
  • Co to są stropy na deskowaniu traconym?

Deskowania o różnym zastosowaniu

Tradycyjne, pracochłonne zbijanie szalunku ław fundamentowych można zastąpić prefabrykowanymi kształtkami ze zbrojeniem. Stopy pod punktowe obciążenia kolumnami tworzy się z gotowych form, w których osadza się papierowe, okrągłe tuby służące jako szalunek zbrojonych betonowych słupów.

Jako deskowanie ścian betonowych stosuje się specjalne płyty zrębkowo-cementowe lub styropianowe kształtki, które pełnią jednocześnie funkcję izolacji termicznej muru. Alternatywą dla tradycyjnych murów jest zastosowanie systemowych szalunków wielokrotnego użytku, dostępnych w różnych wariantach w licznych wypożyczalniach sprzętu budowlanego.

Formą szalunków traconych są również płyty stropowe typu filigran, stanowiące wstępne oparcie dla dodatkowego zbrojenia i betonu, dostosowanego do projektowanej nośności stropu.

Budynek wzniesiony z płyt zrębkowo cementowych. fot. VELOX
Budynek wzniesiony z płyt zrębkowo-cementowych. fot. VELOX

Szalunki ław i stóp fundamentowych

Wykonanie ław fundamentowych ułatwia zastosowanie gotowych deskowań w formie kratownicy pokrytej folią. Ich standardowe wymiary są dostosowane do szerokości i wysokości typowych ław, co pozwala na dobór odpowiednich zestawów zgodnych z wymaganiami projektu.

Kratownica z drutu zbrojeniowego, uformowana w kształt otwartego koryta, pokryta jest zgrzaną ze zbrojeniem powłoką. Zapobiega ona rozpływowi mieszanki betonowej podczas zalewania ławy.

Kratownice można odpowiednio wyginać lub przycinać, stosownie do potrzeb. Prace szalunkowe ograniczają się do ustawienia deskowania, obsypania go u dołu ziemią z wykopu, a następnie wstawienia do wnętrza koryta zbrojenia konstrukcyjnego i prętów spinających boki szalunku.

Szalunek tracony ławy fundamentowe Tassu - skraca czas szalowania nawet o 80%. fot. www.szalunkowy.pl
Szalunek tracony ławy fundamentowej Tassu - skraca czas szalowania nawet o 80%. fot. www.szalunkowy.pl

Szalunki słupów i filarów

Przy montażu tuby szalunkowej słupa należy zadbać o jej centralne ustawienie względem zbrojenia oraz pionowe i stabilne zamocowanie montażowe w górnej części na czas betonowania. Po związaniu betonu papierowy szalunek naciąga się i zdejmuje, a gładką powierzchnię powstałego filara można dodatkowo ozdobić np. barwnym tynkiem cienkowarstwowym.

Gotowe deskowanie w formie skrzynki z prętów zbrojeniowych pokrytych folią stosowane jest również jako podstawa pod zbrojone filary lub słupy. W takim szalunku umieszcza się odpowiednio wygięte i połączone pręty zbrojeniowe, a następnie wypełnia się go mieszanką betonową.

Po związaniu betonu stwardniały będzie on stanowił podstawę pod okrągłą tubę szalunkową – wykonaną ze specjalnego papieru rurę o średnicy i długości dostosowanych do wymiarów tworzonej kolumny żelbetowej.

Szalunkowe formy tekturowe służą do wykonywania podpór, słupów i kolumn o przekroju koła. Tarnopak
Szalunkowe formy tekturowe służą do wykonywania podpór, słupów i kolumn o przekroju koła. fot. Tarnopak

Szalunki tracone ścian konstrukcyjnych

Dość popularne systemy budowy murów z wykorzystaniem technologii szalunków traconych występują w dwóch głównych wariantach: z deskowaniem płytowym oraz z użyciem kształtek styropianowych. Szalunki tracone w postaci płyt zrębkowo-cementowych umożliwiają budowę ścian zewnętrznych o znacznej wysokości wraz z ociepleniem zgodnym z wymaganiami projektu.

Deskowanie tworzone jest obwodowo poprzez łączenie płyt specjalnymi kotwami z drutu. W jego wnętrzu, od strony zewnętrznej, umieszcza się ocieplenie z płyt styropianowych. Utrzymanie dystansu ścian szalunku oraz stabilne ułożenie ocieplenia od strony zewnętrznej zapewniają kotwy z odpowiednio rozmieszczonymi zaczepami.

Oprócz termoizolacji w deskowaniu można również umieścić wewnętrzne zbrojenie konstrukcyjne. Przycięte na odpowiedni wymiar płyty pozwalają na utworzenie obramowanych otworów pod drzwi i okna. Ustawiony szalunek wypełniany jest obwodowo mieszanką betonową warstwą o wysokości około 50 cm. Po związaniu betonu cykl montażu deskowania i betonowania przeprowadza się w kolejnym pasie.

Utworzone ściany obustronnie pokryte są płytą zrębkowo-cementową, która zapewnia dobrą przyczepność warstw wykończeniowych w postaci tynku lub okładziny. Szalunek tracony w postaci kształtek styropianowych służy do utworzenia betonowego rdzenia ściany. Poszczególne elementy składane są podobnie jak klocki Lego.

Betonowy rdzeń umieszczony jest niesymetrycznie w przekroju ściany – od zewnątrz pozostaje gruba warstwa styropianu, a od wewnątrz znacznie cieńsza.Ułożone kształtki wypełnia się obwodowo mieszanką betonową. Gotowa ściana obustronnie ma powierzchnie styropianowe, co stwarza pewne problemy wykończeniowe. Od zewnątrz można nałożyć tynk na siatce, a od wewnątrz optymalnym wykończeniem powierzchni będzie okładzina z płyt gipsowo-kartonowych.

Szalunek tracony w postaci ściennych kształtek styropianowych w technologii IZODOM2000
Szalunek tracony w postaci ściennych kształtek styropianowych w technologii IZODOM2000

 

Strop na deskowaniu traconym

Wykorzystanie prefabrykowanych lekkich płyt stropowych typu filigran pozwala na znaczne ograniczenie prac szalunkowych przy budowie monolitycznego stropu żelbetowego. Płyty te, dzięki zabetonowanemu zbrojeniu, pełnią funkcję deskowania, umożliwiając utworzenie stropu o pełnej wytrzymałości.

Płyty opierają się bezpośrednio na ścianach i regulowanych podporach pośrednich, jeśli wymaga tego instrukcja montażowa. Ułożone płyty są dozbrajane zgodnie z dokumentacją projektową i zalewane mieszanką betonową o określonej grubości.

Po stwardnieniu betonu strop można częściowo obciążać, co umożliwia dalsze prace budowlane.

Układanie stropu typu filigran z wykorzystanie dźwigu. fot. Uciechowski Z.P.H.U. Sp.j.
Układanie stropu typu filigran z wykorzystaniem dźwigu. fot. Uciechowski Z.P.H.U. Sp.j.
Poradnik
Cenisz nasze porady? Możesz otrzymywać najnowsze w każdy czwartek!

Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcie otwierające: Izodom 2000 Polska

FAQ Pytania i odpowiedzi
  • Jakie są sposoby deskowania elementów konstrukcyjnych budynku?

    Tradycyjne deskowanie można zastąpić prefabrykowanymi elementami szalunkowymi, takimi jak kształtki ze zbrojeniem, płyty zrębkowo-cementowe, styropianowe kształtki, systemowe szalunki wielokrotnego użytku oraz płyty stropowe typu filigran.
  • Jak szalować ławy i stopy fundamentowe?

    Szalunki ław fundamentowych wykonuje się z gotowych deskowań w formie kratownicy pokrytej folią, co ułatwia proces budowy. Kratownice można wyginać lub przycinać, a szalunki obsypuje się ziemią i wypełnia zbrojeniem konstrukcyjnym przed zalaniem betonem.
  • Jak szalować okrągłe słupy i filary?

    Do szalowania okrągłych słupów używa się papierowych tub, które umieszcza się centralnie względem zbrojenia. Po betonowaniu papierowy szalunek jest usuwany, a powierzchnię filara można wykończyć np. barwnym tynkiem. Alternatywnie stosuje się gotowe skrzynki z prętów zbrojeniowych.
  • Jakie są rodzaje szalunków traconych ścian?

    Szalunki tracone ścian można wykonać z płyt zrębkowo-cementowych lub kształtek styropianowych. Płyty zrębkowo-cementowe umożliwiają budowę ścian zewnętrznych z ociepleniem, a styropianowe kształtki tworzą betonowy rdzeń ściany z warstwą izolacyjną.
  • Co to są stropy na deskowaniu traconym?

    Co to są stropy na deskowaniu traconym?
  • Czytaj więcej Czytaj mniej
Redakcja Budujemy Dom
Redakcja Budujemy Dom

Od 1998 roku Redakcja "Budujemy Dom" tworzy społeczność pasjonatów budownictwa, którzy z chęcią dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem. Nasz zespół to wykwalifikowani redaktorzy, architekci, inżynierowie i specjaliści z różnych dziedzin budownictwa, którzy stale poszerzają swoją wiedzę i śledzą najnowsze trendy.

Dodaj komentarz

Skomentuj artykuł
time image
time image
Zobacz inne artykuły
Montaż izolacji poziomej w istniejących budynkach
Montaż izolacji poziomej w istniejących budynkach
Poradnik
Cenisz nasze porady? Możesz otrzymywać najnowsze w każdy czwartek!