Strefa magazynu

Artykuł pochodzi z: Budujemy Dom - Dom Polski 2006

Przejdź suchą nogą. Kostka brukowa.

Ułożenie rozety wymaga sporej wprawy (fot. IBF) Długie gwoździe skutecznie blokują przesuwanie się elementu obrzeżowego (fot. Eko-Bord) Zazwyczaj w ofercie danego modelu kostki są też elementy krawędziowe (fot. Semmelrock) Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby kostką wyłożyć nawet uliczkę osiedlową – trzeba tylko dobrać odpowiednią grubość (fot. IBF) Dzięki pigmentom kostka może być barwiona na najróżniejsze kolory (fot. Semmelrock) Ścieżki o skomplikowanym przebiegu i wzorach...

Ułożenie rozety wymaga sporej wprawy (fot. IBF)

Długie gwoździe skutecznie blokują przesuwanie się elementu obrzeżowego (fot. Eko-Bord)

Zazwyczaj w ofercie danego modelu kostki są też elementy krawędziowe (fot. Semmelrock)

Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby kostką wyłożyć nawet uliczkę osiedlową – trzeba tylko dobrać odpowiednią grubość (fot. IBF)

Dzięki pigmentom kostka może być barwiona na najróżniejsze kolory (fot. Semmelrock)

Ścieżki o skomplikowanym przebiegu i wzorach wymagają szczególnie starannego przeliczenia (fot. Rouwdach)

Ścieżki i podjazd mają ułatwić dotarcie do domu czy garażu. Chcemy, żeby były estetyczne i trwałe, i żeby nie tworzyły się na nich kałuże. Przed zakupem materiału trzeba się zorientować, co w handlu piszczy, bowiem kostka kostce nierówna...

Nawierzchnie z kostki brukowej słusznie zasługują na swoją dobrą opinię – są trwałe, a szczeliny pomiędzy poszczególnymi elementami ułatwiają odprowadzanie z nich wody. Uszkodzoną nawierzchnię można szybko naprawić, wymieniając zniszczone elementy. Są one niewielkie, a więc i lekkie, co znacznie ułatwia układanie.

Ścieżki i podjazdy z kostki są bardzo wygodne, ale ich powierzchnia nie powinna być zbyt duża. Po pierwsze – jest to spory wydatek, po drugie – nie powinna dominować w ogrodzie.

Mogłoby się wydawać, że z wyborem kostki brukowej nie powinno być problemu, ale jak to w życiu bywa – od nadmiaru czasem boli głowa…

Jaki kształt?

Kostka produkowana jest w wielu kształtach geometrycznych oraz nieregularnych. Wybór może utrudniać stosowanie przez firmy różnych nazw w odniesieniu do wyrobów o takim samym kształcie. Najczęściej spotykane formy to kwadrat, prostokąt, sześciokąt, fala (o łagodnie wygiętych brzegach), domino (wyglądem przypominająca kość).

Ale sam fason kostek to nie wszystko – można z nich dodatkowo tworzyć najróżniejsze wzory, przy czym szczególnie efektownie prezentują się te o kształcie koła lub półkola 1. Do takich „układanek” przeznaczone są kostki o specjalnych kształtach, które wpasowują się w powstające łuki.

Górne krawędzie kostek mogą być proste lub fazowane (ukośnie ścięta krawędź), co utrudnia ewentualne uszkodzenie w tym miejscu. Krawędzie fazowane ułatwiają również spływanie wody w szczeliny między elementami. Z kolei powierzchnie kostek mogą być gładkie lub śrutowane.

Z kostek śrutowanych można układać rozety imitujące stary bruk. W sprzedaży są też elementy o powierzchni licowej imitującej naturalny kamień – najczęściej bazalt, granit, porfir lub marmur. Spotykane kolory to szary i żółty granit, czarny bazalt, biały marmur, czarno-czerwony porfir.

Do zadań specjalnych

Jeżeli ścieżka będzie bardzo uczęszczana – np. dojście do domu, lub narażona na duże obciążenia – podjazd dla samochodu, należy jej boczne krawędzie zabezpieczyć przed rozsuwaniem się nawierzchni. Elementy krawędziowe są uzupełnieniem podstawowej oferty.

W przydomowych ogrodach stosuje się przede wszystkim – w przypadku ścieżek kostki krawędziowe, zaś w przypadku podjazdów obrzeża i krawężniki.

Obrzeża układa się na powierzchni gruntu i nie wystają ponad płaszczyznę traktu. Natomiast krawężniki są masywnymi elementami, które trzeba wkopać w grunt i wystają ponad ścieżkę. Dostępne są obrzeża i krawężniki proste, nazywane też przez producentów połówkowymi, i łukowe.

Krawędzie ścieżki można też zabezpieczyć różnej wysokości palisadami. Stosując wysokie elementy, można w boku traktu skonstruować donicę lub podeprzeć skarpę. Niektórzy producenci oferują wzory palisad dopasowane kształtem i kolorem do niektórych modeli kostki.

Całkiem inną propozycją są elementy obrzeżowe z tworzywa sztucznego. Mocuje się je na krawędziach traktów, przybijając długimi specjalnymi gwoździami do podłoża. Takie zakończenie ścieżki nie jest widoczne, a skutecznie zabezpiecza nawierzchnię przed rozsuwaniem się.

Jeśli jest taka konieczność, można nawierzchnię odwadniać za pomocą cieków wodnych i korytek odpływowych. Z cieków rzadko korzysta się w małym ogrodzie. Natomiast korytka są przydatne, gdy kostką wykładamy np. zjazd do garażu.

Im grubsza, tym lepsza?

Kostki betonowe są produkowane w kilku grubościach:

4 cm – do wykładania ciągów pieszych oraz przeznaczonych do ruchu samochodów o ciężarze do 2 ton;
6 cm – do wykładania nawierzchni przenoszących obciążenia do 3,5 tony;
8 cm – tak gruba kostka nie ma zastosowania w otoczeniu domów jednorodzinnych, gdyż mogą po niej jeździć samochody ciężarowe;
10 cm – kostka wytrzymująca największe obciążenia, stosowana na placach magazynowych, po których porusza się ciężki sprzęt.

Nie warto kupować kostki bardziej wytrzymałej niż to wynika z planowanego obciążenia, gdyż im grubsza, tym droższa.

Wytrzymałość nawierzchni z kostki zależy nie tylko od jej grubości i od wytrzymałości na ściskanie (50 lub 35 MPa), ale również od podłoża, na którym została ułożona. Im jest ono twardsze, tym szerzej i głębiej rozchodzą się siły nacisku oraz naprężenia. Dlatego nawet kostka niewielkiej grubości, ułożona na bardzo twardym gruncie, wytrzymuje stosunkowo duże obciążenia i odwrotnie – gruba kostka ułożona na źle utwardzonym gruncie nie będzie wystarczająco trwała. Warto o tym pamiętać analizując rodzaj obciążeń i grubość podbudowy.

Jaki kolor?

Kostki produkowane są jako jedno- i dwuwarstwowe. Pierwsze wytwarza się w całości z jednego rodzaju betonu. Wówczas mówi się o nich, że są barwione w masie – w przypadku uszkodzenia powierzchni ewentualne ubytki są mało widoczne. Natomiast kostki dwuwarstwowe składają się ze spodniej warstwy konstrukcyjnej oraz wierzchniej z barwnikiem. Głębsze uszkodzenie powierzchni pozostawia na nich jaśniejszy, niemożliwy do usunięcia ślad. Kostki mogą mieć każdy kolor – od szarego, przez czerwony, brązowy, zielony, grafitowy, także niebieski, biały i żółty. Ale ich wspólną cechą jest kolorystyka zbliżona do barw spotykanych w naturze.

Oprócz kostek jednobarwnych można też wybierać spośród melanży w wielu kolorach. Fachowcy od układania kostki mogą, poprzez odpowiednie zestawienia kształtów i barw, uzyskać nawet wzory sprawiające wrażenie trójwymiarowych.

Przy wyborze koloru kostki trzeba zachować umiar i rozsądek. Wiadomo, że ciekawie prezentuje się powierzchnia o intensywnej lub niespotykanej barwie, ale czy będzie ona pasować do elewacji domu? Czy nie przytłumi roślinności i architektury ogrodu?

Liczymy i mierzymy

Przystępując do budowy ścieżek, zacznijmy od zaplanowania ich przebiegu.

Są dwie możliwości. Z planem w ręku (oczywiście, w skali) wytyczamy dróżki tak, jak nam się podoba. Musimy od razu zaplanować rozmieszczenie rabat, oczka wodnego i większych roślin. Drugie rozwiązanie to sprawdzenie w trakcie użytkowania ogrodu, którędy najczęściej chodzimy. Ten pomysł sprawdza się, gdy w domu są małe dzieci, które przecież niechętnie dostosowałyby się do narzuconych rozwiązań.

Jeśli nie skorzystamy z pomocy fachowców, którzy rozrysują i wyliczą ilość potrzebnych elementów, trzeba to zrobić samemu.

Najlepiej wyznaczyć przebieg palikami powiązanymi sznurkiem i ocenić efekt. Dobrze jest przejść się po przyszłej dróżce, by sprawdzić, czy będzie wygodna. Zalecane jest, by ścieżka w ogrodzie miała minimum 80 cm szerokości, bo swobodnie miną się na niej dwie osoby.

Znając wymiary kostek, trzeba ów projekt i pomiary powierzchni przeliczyć na liczbę potrzebnych elementów. Dobrze jest kupić ich trochę więcej, bo nie ma żadnej gwarancji, że dokupione później (gdy zabraknie podczas układania) będą miały identyczny kolor. A zresztą, zapas na ewentualne naprawy zawsze się przyda.

Pozostałe artykuły