Eksploatacja basenu

Obieg wody w basenie

W basenie z rynną przelewową woda wpływa przez kratki do rynny przelewowej na całym obwodzie basenu, skąd odprowadzana jest do urządzeń uzdatniająco-dezynfekujących

Ze względu na technologię obiegu wody baseny można podzielić na: skimerowe i z rynną przelewową.W basenie skimerowym lustro wody znajduje się ok. 15 cm poniżej obrzeża. Woda powierzchniowa jest odprowadzana przez urządzenie przelewowe zwane skimerem, denna zaś – przez spust denny. Po przefiltrowaniu i ogrzaniu wraca do basenu przez wlotowe dysze ścienne.

W basenie z rynną przelewową lustro wody znajduje się na wysokości obrzeża. Nadmiar wody jest odprowadzany przez rynny przelewowe połączone z rurą zbiorczą, która odprowadza wodę do zbiornika przelewowego. Stąd, po przefiltrowaniu, jest ona przez dysze denne kierowana z powrotem do basenu. W domach jednorodzinnych instaluje się najczęściej baseny skimerowe. Baseny z rynną przelewową zapewniają bardziej ekonomiczny obieg wody, dlatego są stosowane głównie w basenach publicznych.

Należy pamiętać, by instalacja basenowa została wykonana z materiałów odpornych na korozję. Najwłaściwsze są rury, kształtki i dysze z PVC lub stali nierdzewnej.

Przykrycia i zadaszenia basenów

Każdy basen – niezależnie od tego, czy znajduje się na świeżym powietrzu, czy jest to basen kryty – należy nakrywać plandeką ochronną lub innym rodzajem pokrywy. Osłony te chronią baseny przed przedostawaniem się do wody zanieczyszczeń, zapobiegają stratom ciepła, ułatwiają nagrzewanie się wody (dzięki czemu jej temperatura podnosi się o kilka stopni), zmniejszają parowanie oraz zabezpieczają przed wypadkami. Jest to szczególnie ważne, gdy w okolicach basenu bawią się małe dzieci.

Producenci proponują przykrycia z różnych materiałów. Odpowiednio do pory roku basen ogrodowy można przykryć inną przesłoną: latem f musi być w sposób ciągły poddawana uzdatnianiu mechanicznemu i chemicznemu.

Filtry do wody to niezbędne wyposażenie basenowej instalacji. Najskuteczniejsze są filtry wypełnione piaskiem (fot. Astral Pool)

Uzdatnianie mechaniczne. W basenach stosuje się filtry mechaniczne zatrzymujące osady i zanieczyszczenia: piaskowe, żwirowe, żwirowo-antracytowe. Filtry te wyposażone są w manometr wskazujący stopień zanieczyszczenia złoża. Gdy zostanie przekroczona określona wartość, filtr należy przepłukać. W małych basenach domowych stosuje się też wymienne wkłady filtracyjne z siatki stalowej, poliestrowej lub polietylenowej.

Niestety, trzeba je często wymieniać. Najczęściej stosuje się urządzenia pozwalające na cztero- do sześciokrotną wymianę wody w basenie w ciągu doby. Aby w basenie o pojemności 48 m3 (4x8x1,5 m) nastąpiła sześciokrotna wymiana, w ciągu doby trzeba przetłoczyć 288 m3 wody, czyli 12 m3 wody w ciągu godziny. Taką wydajność powinny mieć pompa i filtr zainstalowane w tym basenie.

Uzdatnianie chemiczne (preparaty dezynfekujące). Niezbędne są urządzenia i preparaty dezynfekujące, poprawiające odczyn pH i zapobiegające rozwojowi glonów. W basenach domowych najczęściej się stosuje dezynfekcję chlorem łączoną (chlor i ozon, chlor i promienie UV) lub – rzadziej – bezchlorową (promieniami UV, ozonem, bromem, jodem, tlenem aktywnym).

Preparaty muszą być dodawane w sposób ciągły, by zapewnić ich stałe stężenie. Dozowanie może być ręczne lub automatyczne. Najczęściej preparaty te występują w postaci płynów lub granulatów przeznaczonych do rozpuszczenia w wodzie.

Metodą inną niż dodawanie gotowych preparatów, jest wytwarzanie chloru przez elektrolizę soli kuchennej (NaCl). Do wody basenowej dodaje się sól i przepuszcza tę wodę przez urządzenie, w którym są zainstalowane elektrody. Tam, na skutek rozkładu soli, wytwarza się chlor. Jest to metoda tańsza niż ciągłe dozowanie związków chloru. Ozonowanie, choć bardzo skuteczne, ze względu na wysokie koszty inwestycyjne, w prywatnych basenach stosuje się rzadko.

Bardzo ważne jest również utrzymywanie właściwego, zasadowego odczynu pH (ok. 7,2-7,6) wody w basenie. Woda o niższej wartości pH może powodować podrażnienia oczu i skóry oraz rdzewienie konstrukcji metalowych. Natomiast w wodzie o wyższym pH wytrącają się związki wapnia.

Do kontrolowania właściwości chemicznych i jakości wody służą specjalne testery, pozwalające mierzyć zawartość wolnego chloru i wartość pH.

Widoczny na zdjęciach basen pierwotnie był basenem ogrodowym, wykorzystywanym jedynie latem. Ponieważ usytuowany był bardzo blisko domu, jego właściciele postanowili zabudować basen i połączyć go z domem, by móc w nim pływać przez cały rok. Basen był bardzo zniszczony, naprawienia wymagały odpryski i pęknięcia w betonowej niecce. Wyrównano ściany i posadzki, zamontowano skimery oraz spusty denne. Zbudowano również nowe schody zapewniające komfortowe wejście i wyjście z basenu. Całość wyłożono zgrzewaną na miejscu folią basenową grubości 1,5 mm. Zainstalowano lampę UV do dezynfekcji wody w basenie.
Basen przed remontem (fot. Wodex)	Basen po remoncie (fot. Wodex)

 Konserwacja i czyszczenie

Odkurzacz samobieżny jeździ po dnie i ściankach basenu, zbierając wszystkie napotkane zanieczyszczenia. Urządzenie takie to wydatek ok. 7-8 tys. zł (fot. Astral Pool)

Każdy basen wymaga okresowego (co kilka dni) czyszczenia i konserwacji. W tym celu należy kupić odpowiednie akcesoria. Zależnie od zasobności portfela możemy wybierać od zwykłych ręcznych szczotek po skomplikowane urządzenia automatyczne.

Podstawowymi przyrządami, potrzebnymi w każdym basenie ogrodowym, są podbieraki do liści i innych dużych zanieczyszczeń. Najczęściej są wykonane z lekkich materiałów i umocowane na długiej rurze teleskopowej. Mogą być wyposażone w skrobaki, ułatwiające usuwanie zanieczyszczeń z dna basenu.

Jeżeli jest on wyposażony w specjalne gniazdo przyłączeniowe, możemy kupić zestaw do odkurzania ręcznego. Składa się on z teleskopowej rury, przewodu i szczotki ssącej oraz filtru, przez który przechodzi zanieczyszczona woda (i następnie wraca do basenu).

Rozwiązaniem droższym, ale wartym polecenia, jest odkurzacz samobieżny, sterowany mikroprocesorem lub pilotem.

Podgrzewanie wody

Jeżeli z basenu ogrodowego korzystamy tylko latem, wystarcza ogrzewanie wody promieniami słonecznymi. Ale jeśli chcemy w nim pływać również późną wiosną i wczesną jesienią, woda musi być podgrzewana. To samo dotyczy basenów krytych, w których woda przez cały rok powinna mieć stałą temperaturę między 23 a 28°C.

Najczęściej stosuje się przepływowe grzałki elektryczne ze stali szlachetnej. Wyposażone są w termostat, pozwalający ustawić temperaturę 10-55°C, zabezpieczający grzałkę przed przegrzaniem i wyłączający ją przy braku wody. Moc grzałki zależy od wielkości basenu. Najczęściej mieści się w przedziale 3-18 kW. Do takiej instalacji niezbędne jest zasilanie trójfazowe. Powinno być zabezpieczone różnicowoprądowym wyłącznikiem przeciwporażeniowym.

Basen ogrodowy przykrywany folią (fot. Wodex)	Zadaszenie wykonane ze zwijanych przezroczystych płyt z poliwęglanu zapobiegają skraplaniu się pary wodnej i nie ograniczają dostępu promieni słonecznych (fot. Astral Pool)

Ogrzewanie elektryczne jest rozwiązaniem dość kosztownym w użytkowaniu. Poleca się je przy basenach odkrytych, do szybkiego nagrzania wody, gdy nadchodzą słoneczne dni.

Alternatywą są wymienniki ciepła. Jeżeli dom ogrzewamy przy użyciu kotła gazowego lub olejowego z nadmiarem mocy, takie rozwiązanie może być najkorzystniejsze. Wymienniki ciepła, ze stali szlachetnej lub ocynkowanej, są przystosowaneolią, która chroni przed stratami ciepła w nocy, na zimę mocną tkaniną gumowaną. Tę tkaninę mocuje się na obrzeżu basenu, tak by nie dotykała wody. Pokrywy najczęściej wykonuje się z bąbelkowej folii polietylenowej, pianki lub siatki.

Mogą być typu żaluzjowego lub segmentowe przesuwane, z napędem ręcznym albo automatycznym, sterowane pilotem. Zadaszenie w połączeniu z bezpośrednim podgrzewaniem wody basenowej umożliwia korzystanie z kąpieli w basenie odkrytym nie tylko latem, ale także jesienią i wiosną. Występuje w nich tzw. efekt szklarniowy: przestrzeń między zwierciadłem wody i przykryciem działa jak izolator.

Przesuwne systemy zadaszeń zabezpieczają wodę w basenie przed zanieczyszczeniami i  wychłodzeniem (fot. Alutherm)

Zadaszenia basenów z ogrzewaną wodą wykonuje się najczęściej z jednorodnych lub komorowych płyt z poliwęglanu, montowanych na konstrukcji wsporczej z profili aluminiowych. Osłony takie mogą mieć dowolne wymiary i kształt np. kopuły, ostrosłupa, połówki walca. Pozwalają zaoszczędzić nawet 60% kosztów ogrzewania i czyszczenia wody.

Oryginalne i efektowne zadaszenie basenu w kształcie kopuły (fot. Alutherm)

Konstrukcja zadaszenia może być również zbudowana z przesuwnych segmentów (na prowadnicach lub na gumowych kółkach), które przy otwieraniu przykrycia chowają się jeden w drugi. Szczelność zadaszenia zapewniają gumowe uszczelki między segmentami. By w trakcie wchodzenia do basenu nie przesuwać dużego fragmentu osłony, w jednej z jej ścianek można zamontować drzwi, a latem całą konstrukcję, która nie jest przytwierdzona na stałe, przesunąć poza obrys basenu.

Stosowanie pokryw basenowych jest również konieczne w basenach krytych, zbudowanych np. w piwnicy. Woda parująca z basenu powoduje znaczne zwiększenie wilgotności powietrza. Może to prowadzić do wykraplania pary wodnej i gromadzenia się nadmiaru wilgoci.

Czysta woda

Woda w basenie powinna odpowiadać wymaganiom dla wody pitnej. By spełniała te warunki, do pracy w systemach grzewczych niskotemperaturowych (temp. zasilania 50°C, temp. powrotu 40°C) lub wysokotemperaturowych (temp. zasilania 80°C, temp. powrotu 70°C). Mogą być zasilane jedno- lub trójfazowo. Oprócz wymiennika w skład zestawu wchodzi pompa obiegowa oraz zasobnik sterowany elektronicznie. To rozwiązanie jest dużo tańsze. Daje efekt szybszy, bo moc wymiennika jest większa.

Trzecia możliwość to basenowe systemy solarne. Na najbardziej nasłonecznionej części dachu domu lub na ziemi w pobliżu basenu, najczęściej od strony południowej, umieszcza się kolektory słoneczne. Wtłacza się do nich wodę basenową. Krążąc, nagrzewa się ona, po czym wraca do basenu. Taki system ogrzewania pozwala podnieść temperaturę wody w basenie o ok. 8°C. Koszty użytkowania są niewielkie. Bardzo kosztowne natomiast są sam system i jego montaż. Podgrzewając wodę w basenie ogrodowym, możemy o dwa miesiące przedłużyć sezon kąpielowy.

(fot. Minibaseny.pl)	(fot. Hydropool)
Gdy nie ma miejsca na tradycyjny basen, warto zainwestować w minibasen z hydromasażem lub wyposażony w przeciwprąd

Joanna Dąbrowska