Czy rzeczywiście tak jest? Co otrzymujemy kupując "projekt katalogowy", a co w wypadku "projektu indywidualnego"? Wreszcie, dlaczego piszący te słowa, konsekwentnie zamykamy obie te nazwy w cudzysłów? Przyjrzyjmy się najpierw pierwszemu z nich.
Projekt katalogowy - czym jest?
W świetle polskiego Prawa Budowlanego tzw. projekt typowy (katalogowy) formalnie jest gazetą lub książką. Nie jest więc projektem, stąd cudzysłów. W żadnym wypadku nie jest również podstawą do rozpoczęcia procedury ubiegania się o pozwolenie na budowę. Jest natomiast dziełem z punktu widzenia Prawa Autorskiego, co szczegółowo wyjaśnimy w dalszej części tego tekstu.
Zakupienie takiej książki (dla uproszczenia dalej nazywanej "projektem typowym") jest zaledwie pierwszym, z kilku wydatków, które trzeba ponieść aby uzyskać pozwolenie na budowę. Aby stała się ona projektem w ścisłym tego słowa znaczeniu - potrzebna jest adaptacja do warunków miejscowych.
Pojęcie adaptacji oznacza sprawdzenie i ewentualne dostosowanie konstrukcji do warunków panujących na działce (między innymi geologicznych i obciążeniowych), sporządzenie projektu zagospodarowania terenu i skompletowanie wszystkich określonych przepisami dokumentów i uzgodnień. Architekt dokonujący adaptacji staje się w świetle prawa autorem projektu i przejmuje za niego pełną odpowiedzialność.
Zalety projektów katalogowych?
Zdecydowaną zaletą "projektu typowego" w momencie jego kupna jest doskonale przygotowana prezentacja i duża ilość informacji dostępnych przy wyborze. Ponieważ dokumentacja techniczna z reguły istnieje (zdarzają się przypadki, kiedy wybrana przez nas koncepcja jest nowa w ofercie pracowni i dokumentacja techniczna dopiero jest opracowywana, są one jednak jednostkowe), możemy się o rozważanej koncepcji dowiedzieć niemal wszystkiego - od rodzaju zastosowanych materiałów po szczegóły konstrukcyjne.
Z reguły mamy do dyspozycji świetnie przygotowane wizualizacje, czasem również animacje czy "wirtualny spacer" po wnętrzach. Wszystko to może stanowić wielką pomoc w wyborze, szczególnie że techniczne rysunki czy szkice architekta dla większości przyszłych inwestorów są zwyczajnie niezrozumiałe.
Bardzo często projekty typowe dostępne są w dwóch wersjach stanowiących swoje lustrzane odbicia. Umożliwia to optymalne dostosowanie usytuowania budynku względem stron świata.
Pracownie prześcigają się również w dawaniu klientom dodatkowych możliwości wyboru, chociażby przez wprowadzanie wielu wersji tego samego projektu, różniących się na przykład podpiwniczeniem czy też ilością miejsc parkingowych w garażu.
Po wykonaniu czynności związanych z adaptacją jesteśmy więc właścicielami projektu budowlanego mogącego stanowić podstawę do uzyskania pozwolenia na budowę.
Całkowity koszt jego pozyskania może okazać się faktycznie niższy niż cena opracowania dokumentacji pod nasze dyktando. Pozostaje jednak pytanie, czy postawiony na jego podstawie dom będzie w stu procentach odpowiadał naszym wymaganiom?
Konsekwencje wyboru projektu katalogowego
W zdecydowanej większości przypadków projekt katalogowy nie odpowiada w pełni naszym oczekiwaniom. Taki projekt zawsze będzie tylko zbliżony do naszych wymagań. Im oczekiwania mniej typowe - tym bardziej ograniczoną możliwość wyboru będziemy mieli. Dotyczy to zarówno rozwiązań funkcjonalnych, jak i estetycznych.
Czasem przeszkodą są zapisy planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego lub nietypowy kształt działki. Tymczasem w interesie pracowni opracowujących projekty typowe jest znalezienie i sprzedaż rozwiązań możliwych do powielenia w jak największej liczbie egzemplarzy. Nietypowe hobby, zainteresowania wymagające specyficznego ukształtowania przestrzeni czy też mało popularny model rodziny (przy czym model popularny to najczęściej 2+2 lub 2+1) drastycznie obniżają szanse na znalezienie odpowiadającej naszym oczekiwaniom gotowej koncepcji.
Oczywiście zawsze pozostaje możliwość wniesienia zmian. Może je nanieść dowolny architekt, najczęściej zleca się to temu samemu projektantowi który dokonuje adaptacji. Naniesienie zmian wymaga zgody twórcy koncepcji (czyli autora dzieła w świetle Prawa Autorskiego).
Większość pracowni wyraża taką zgodę standardowo w piśmie dołączanym do zakupionego projektu, a nawet jeśli potrzebna jest dodatkowa zgoda na wprowadzenie jakichś nietypowych modyfikacji - najczęściej nie stanowi to żadnego problemu. Wprowadzenie zmian jest jednak dodatkowym kosztem.
Oczywiście, jeśli mówimy o drobnych zmianach, takich jak przesunięcie ściany działowej, modyfikacja kolorystyki czy przesunięcie otworów okiennych lub drzwiowych - są one stosunkowo tanie. Wraz ze stopniem skomplikowania zmian koszt jednak wzrasta, aby w skrajnych przypadkach przekroczyć koszt zakupu koncepcji i jej adaptacji, a także koszt opracowania projektu na indywidualne zamówienie. A w efekcie ciągle mamy projekt będący efektem kompromisu, dostosowany do naszych potrzeb tylko na tyle, na ile pozwalało "tworzywo" - czyli zakupiony projekt typowy.
dr inż. architekt Piotr Kmiecik
fot. otwierająca: Photo by Sven Mieke on Unsplash
Ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej w 2002 roku. Obronił doktorat z zakresu historii architektury i konserwacji zabytków. Projektuje domy jednorodzinne oraz duże centra handlowe i zespoły biurowe na terenie Polski i Federacji Rosyjskiej. Autor i współautor dwóch książek. Obecnie prowadzi własną pracownię projektową.
Zdaniem naszych Czytelników
Gość Piter
20 May 2021, 19:12
Bardzo dobry artykuł jako wykonawca w pełni popieram, wszystkie komentarze typu że sponsorowany itd to bzdura. Wreszcie mamy tu całą prawdę.
Gość Inwestor
22 Oct 2020, 17:31
Gotowy projekt: 3k, adaptacja drugie tyle. Projekt indywidualny zaczyna się od 100zł/m2 więc o ile nie budujemy klitki dla singla to gdzie tu logika
Gość Ania
25 May 2020, 10:29
To jest artykuł sponsorowany, od razu widać. Pierwsze słyszę, żeby indywidualny projekt był tańszy od katalogowego - to nawet byłoby nielogiczne, żeby coś szytego na miarę było tańsze od czegoś gotowego... ;/
retrofood
23 Oct 2019, 10:59
Dnia 11.09.2018 o 09:17, Gość drfhjftu napisał: projekt książkowy jest wymagany, ostemplowany przez starostwo, żeby nie było potem przeróbek. Każdy projekt jeśli tylko jest załącznikiem do PnB zostaje ostemplowany. Przeróbki też się zdarzają i też ...
Gość Czytelnik
01 Oct 2018, 13:52
Ciekawe dlaczego autor tego artykułu przez długi czas pracował dla jednej z firm sprzedającej projekty gotowe? I wtedy optował za tym, że to świetne rozwiązania (y) Jak widać poglądy zależą od stołka!
Gość drfhjftu
11 Sep 2018, 09:17
projekt książkowy jest wymagany, ostemplowany przez starostwo, żeby nie było potem przeróbek.
zenek
17 Dec 2017, 16:33
1 godzinę temu, Gość gość napisał: mój kolega jak wchodzi do piwnicy to wali głowa w strop bo chciał mieć super rozwiązanie na parterze i wyszło jak wyszło 1. kolega powinien był chcieć mieć super rozwiązania na wszystkich poziomach - jak kupujesz samochód, ...
Gość gość
17 Dec 2017, 14:26
Tia, indywidualny projekt w dzisiejszych czasach wygląda tak, że architekt kupuje gotowca wg wytycznych inwestora i przerabia parę rzeczy i oczywiście kasuje 3 razy tyle. Zresztą nad każdym gotowcem pracowało kilkanaście fachowców i są to sprawdzone rozwiązania, często dużo lepsze ...
bajbaga
27 Apr 2017, 17:14
Tiiiaaa. Dzwoni, dzwoni, ............ Osoby posiadające uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej oraz inżynierowie budownictwa, posiadający uprawnienia w pozostałych specjalnościach techniczno-budowlanych też są zaufania publicznego, o ile są zrzeszeni ...
zenek
27 Apr 2017, 16:56
2 godziny temu, Gość Robert napisał: A jak niby ocenić fachowość architekta? Po stronie internetowej? Przypuszczam, że wielu dobrych architektów może nawet nie mieć strony. Po 30 minutowej rozmowie? Każdy będzie chciał się sprzedać, żeby zgarnąć kasę. Jeszcze ...
bajbaga
27 Apr 2017, 14:17
Dla lepszego zrozumienia - 2 pieczątki autentyczne: mgr inż. arch. Krzysztof S........ Uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w specjalności architektonicznej Nr.upr. Bx/1xx/xx mgr inż. Henryk S............ Uprawnienia budowlane do projektowania i ...
Gość Robert
27 Apr 2017, 14:09
Oczywiście, że byłem na kilku spotkaniach z różnymi architektami. I przeglądałem wiele stron i ofert zanim wybrałem tych kilku z którymi się spotkałem. Ten którego wybrałem wydawał się kompetentny i komunikatywny na spotkaniu najbardziej za wszystkich. Rzucał pomysłami gdzie ...
bajbaga
27 Apr 2017, 12:59
18 godzin temu, Elfir napisał: Raczej mi chodzi o to, czy starostwo przyjmie projekt w którym nie będzie pieczątki architekta. Przyjmie. Architekt jako taki (tytuł zawodowy architekt) nie jest uczestnikiem procesu budowlanego. Jest nim projektant, czyli osoba ...
zenek
27 Apr 2017, 12:45
18 godzin temu, Elfir napisał: czy starostwo przyjmie projekt w którym nie będzie pieczątki architekta Nie jestem urzędnikiem , ale zawsze było (pewnie jest) tak,że określony projekt ma iles branż i do podpisania się pod branżą potrzebne są uprawnienia ...
Elfir
26 Apr 2017, 18:19
Raczej mi chodzi o to, czy starostwo przyjmie projekt w którym nie będzie pieczątki architekta.
bobiczek
26 Apr 2017, 15:16
7 minut temu, zenek napisał: Dlatego wybory architekta czy projektanta branży architektury w projekcie mogą dramatycznie wpływać na jakość budynku i koszty budowy a także na komfort mieszkania budynku - o czym tu nie było jeszcze ani słowa! Z ...
zenek
26 Apr 2017, 15:05
1 minutę temu, bajbaga napisał: W zasadzie jest (i było) tak - inżynier konstruktor jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo i prawidłowe zbudowanie budynku, podczas gdy architekt odpowiada wyłącznie za jego wygląd. Szanowny bajbago! tytułem uzupełnienia: Konstruktor ...
bajbaga
26 Apr 2017, 14:33
23 minuty temu, Elfir napisał: Przy obecnych przepisach konstruktor ma uprawnienia do robienia adaptacji projektu gotowego? W zasadzie jest (i było) tak - inżynier konstruktor jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo i prawidłowe zbudowanie budynku, podczas gdy ...
zenek
26 Apr 2017, 14:06
14 minut temu, Elfir napisał: Przy obecnych przepisach konstruktor ma uprawnienia do robienia adaptacji projektu gotowego? Z tego co wiem - to zależy od jego uprawnień projektowych - wielu kostruktorów starszych ma (miało) uprawnienia do projektowania domów jednorodzinnych ...
zenek
26 Apr 2017, 13:49
14 godzin temu, retrofood napisał: Więc nie wymyślaj, bo nie masz pojęcia o temacie. mam - b. duże - byś się zdziwił o twoim doświadczeniu się nie wypowiadam - bo nie mam pojęcia, czym się zajmujesz, jaki masz zawód, ile projektow archiektonicznych ...
Elfir
26 Apr 2017, 13:47
Przy obecnych przepisach konstruktor ma uprawnienia do robienia adaptacji projektu gotowego?
retrofood
26 Apr 2017, 00:28
41 minut temu, zenek napisał: I gdybyś poszedł do partacza architekta (bo architekt, projektant - musi projekt adptować do działki - to nie dość, że nie wskaże ci ewentualnych błędów w typowcu (a bywają), to przy ewentualnych przerobkach może skutecznie nawet ...
zenek
26 Apr 2017, 00:06
23 minuty temu, retrofood napisał: Świetna bajka na dobranoc naiwnego. Czytam właśnie na innym forum dyskusję speców od telewizorów, na temat testów, parametrów, opisów, porównań... i żaden z nich nie odważyłby się powiedzieć, że wybierając model ...
zenek
25 Apr 2017, 23:44
7 godzin temu, Gość Robert napisał: Jakbym miał dziś podejmować decyzje wybrałbym coś z katalogu. I gdybyś poszedł do partacza architekta (bo architekt, projektant - musi projekt adptować do działki - to nie dość, że nie wskaże ci ewentualnych błędów ...
retrofood
25 Apr 2017, 23:43
2 minuty temu, zenek napisał: Jeśli kupuję np. telewizor za 3 tys, poświęcę kilka wieczorów, a nawet więcej, żeby poszukać dobrego modelu, poczytam kilka testów, zobaczę w sklepie kilka modeli. I wtedy mam 95% szans że trafię w dobry egzemplarz. Świetna ...
zenek
25 Apr 2017, 23:36
7 godzin temu, Gość Robert napisał: Architekta trzeba było gonić i prosić, aby zapytał co my chcemy. 3 razy przypominać, żeby coś zrobił. Ustalone terminy miał gdzieś. Niestety wychodzi na to, że jak ktoś chciałby ciekawy indywidualny projekt to architekci traktują ...
Gość mhtyl
25 Apr 2017, 21:48
A czy z katalogowym nie trzeba udać się do architekta? Niejeden inwestor z katalogowym też się wkopał przy wykonywaniu adaptacji. 5 godzin temu, Gość Robert napisał: Dałem się namówić na "projekt indywidualny" i bardzo żałuje. Kasa wyrzucona w błoto. Architekta ...
Elfir
25 Apr 2017, 19:13
ja nie miałam problemów ze swoim indywidualnym projektem.
Gość Robert
25 Apr 2017, 16:36
Dałem się namówić na "projekt indywidualny" i bardzo żałuje. Kasa wyrzucona w błoto. Architekta trzeba było gonić i prosić, aby zapytał co my chcemy. 3 razy przypominać, żeby coś zrobił. Ustalone terminy miał gdzieś. Niestety wychodzi na to, że jak ktoś chciałby ciekawy ...
ciekawski83
19 Sep 2013, 10:34
jeśli ktoś znajdzie projekt pasujący w 90% to może być katalogowy, ale jeśli planujemy milion zmian to lepiej udać się do architekta. Będzie to co my chcemy a nie to co się wydawało pracowni, że przeciętny Kowalski chciałby to mieć
Gość k_b
17 Sep 2013, 14:54
Artykuł nie wyczerpuje tematu. Największym mankamentem projektów katalogowych jest to, że nie będą one nigdy dopasowane w 100% do działki i do właściciela. A ich powierzchnia i układ funkcjonalny nie będzie w pełni zoptymalizowany. W rzeczywistości wybudowany budynek będzie posiadał ...
Gość syper
16 Sep 2013, 15:48
My zdecydowaliśmy się na projekt indywidualny głownie dlatego, że po przejrzeniu kilkuset "typowych" nie znaleźliśmy nic dla siebie. Może dlatego, że projektów domów parterowych jest zdecydowanie mniej. W każdym bądź razie mamy projekt uszyty na miarę jak dobry garnitur. Swoją ...
mars72
11 Apr 2013, 12:48
Widać architekt nie lubi katalogowych wiec robi porównania, które mało maja wspólnego z rzetelnością. Autor skupił się na kwestii co jest projektem a co książką i oczywiście uogólnił. Wystarczy popytać która pracownia sprzedaje projekt z vatem -czyli projekt, czy bez vatu ...
kdd
28 Feb 2013, 19:29
Cytat Nie prawdą jest że projekt indywidualny musi być drogi.My za nasz projekt zapłaciliśmy 3500 zł + za projekt instalacji elektr. 500 zł i za projekt instalacji wod-kan. 500 zł.Ofert katalogowych przejrzeliśmy wiele i żadna nie spełniła ...
b45k4
28 Feb 2013, 19:25
Nie prawdą jest że projekt indywidualny musi być drogi.My za nasz projekt zapłaciliśmy 3500 zł + za projekt instalacji elektr. 500 zł i za projekt instalacji wod-kan. 500 zł.Ofert katalogowych przejrzeliśmy wiele i żadna nie spełniła naszych oczekiwań. Tym bardziej że nasz dom ...
adam_50
28 Feb 2013, 17:07
Dobry artykuł, obiektywnie opisuje zagadnienie tak zwanych "projektów" typowych. Dodam tylko, że jako koncepcja architektoniczna mogą być dobre lub złe zależy od gustu kupującego. Jako projekt budowlany wartość żadnej.Co nie znaczy oczywiście, że wszystkie projekty indywidualne są idealne.
kdd
28 Feb 2013, 16:19
Przygotowuję się do budowy drugiego domu w moim życiu. Oba projekty kupiłem jako gotowce, oba przerobiłem według potrzeb i nie kosztowało to majątku (tak jak piszą inni 1000-1500 zł). Jeżeli ktoś ma po dziurki w nosie kasy powinien iść w kierunku domu indywidualnie zaprojektowanego ...
Qubacen
28 Feb 2013, 15:15
Też się nie zgodzę.Cóż, że indywidualny, skoro ja całe życie mieszkałem w bloku więc nie mam porównania. Nie jestem projektantem zmysłu plastycznego u mnie niewiele - więc co? Po co indywidualnie coś kombinować skoro w gotowcach po odsianiu tego co mi się nie podoba to i tak ...
Czapi
28 Feb 2013, 14:58
Cytat To wszystko może i prawda za wyjątkiem jednego: Projekt typowy jest, wbrew tendencyjnemu tytułowi artykułu, tańszy od indywidualnego. Jego koszt może być porównywalny jedynie w "skrajnych wypadkach" jak to nazywa autor.Ale jeśli ktoś ...
Gość Agnieszka
28 Feb 2013, 12:12
To wszystko może i prawda za wyjątkiem jednego: Projekt typowy jest, wbrew tendencyjnemu tytułowi artykułu, tańszy od indywidualnego. Jego koszt może być porównywalny jedynie w "skrajnych wypadkach" jak to nazywa autor.Ale jeśli ktoś ma kwadratową lub prostokątną działkę, to ...
Pomocnik
28 Feb 2013, 12:12
Statystyczny Polak po podjęciu decyzji "budujemy dom!" zaopatruje się w plik katalogów firm oferujących tzw. "projekty typowe" i rozpoczyna poszukiwanie swojego wymarzonego. Niewielka część przyszłych inwestorów zastanawia się chwilę nad tzw. "projektem indywidualnym" – ale ...