- Jakie są rodzaje zamków do drzwi zewnętrznych i ich elementy?
- Jakie są klasy zabezpieczenia antywłamaniowego drzwi zewnętrznych?
- Jak wymienić zamek w drzwiach zewnętrznych?
- Czy w drzwiach zewnętrznych nadal stosuje się zamki nawierzchniowe?
Rodzaje zamków i ich elementy
Ze względów funkcjonalnych, jak i montażowych, zamki do drzwi zewnętrznych produkowane są w dwóch zasadniczych wersjach - jako zamki wpuszczane lub nawierzchniowe.
Podstawowe zamknięcie niemal w każdych takich drzwiach zapewniają zamki wpuszczane z samoczynnym ryglem odblokowywanym za pomocą klamki lub gałki, a także z ryglowaniem uruchamianym przy użyciu klucza. W praktyce oferowane obecnie drzwi zewnętrzne wyposażane są najczęściej w dwa atestowane zamki wpuszczane, zwiększając dzięki temu zabezpieczenie przed otwarciem przez nieuprawnione osoby.
W dawniej montowanych drzwiach zewnętrznych - głównie lokalowych w budynkach wielorodzinnych - jako dodatkowe zabezpieczenie przed włamaniem zakładane były zamki nawierzchniowe o różnej konstrukcji i odporności na otwarcie przez przestępców. Obecnie ten sposób ochrony stosowany jest głównie w drzwiach wewnętrznych, w których nie zamontowano zamka podklamkowego pozwalającego na zamknięcia "na klucz" lub zakładane albo wymieniane w starych drzwiach, których konstrukcja zapewnia dostateczną odporność na wyważenie.
Niezależnie od rodzaju zamków ich konstrukcja składa się z trzech głównych podzespołów - rygli, mechanizm ryglującego oraz elementu nim sterującego - najczęściej w formie tzw. wkładki bębenkowej z kluczem. Rygle uruchamiane przez mechanizm ryglujący wchodzą w zaczep utworzony w ościeżnicy drzwiowej lub zamocowanej na jej powierzchni i od wytrzymałości ich osadzenia zależy w znacznym stopniu odporność na wyważenie.
Z kolei ochronę przed cichym, nieuprawnionym odblokowaniem zamka, zapewnia odporna wkładka bębenkowa, która można w razie potrzeby dość łatwo wymienić. Do sterowana otwarciem zamka coraz częściej wykorzystuje się również układy elektroniczne umożliwiające działanie na odległość, ale z reguły takie mechanizmy można odblokować również tradycyjnie, przy użyciu klucz.
Większość oferowanych przez producentów drzwi zewnętrznych i lokalowych pod względem odporności na włamanie klasyfikowana jest wg normy PN-ENV 1627 do klas RC1-3 zapewnia określoną czasową ochronę antywłamaniową. Funkcjonalnie, za odporność przed włamaniem odpowiada szereg elementów składowych drzwi - rama, konstrukcja skrzydła i jego poszycie, rygle, zawiasy oraz zamek. Rama i konstrukcja skrzydła z reguły wykonywane są z metalu, natomiast poszycie to struktura wielowarstwowa składająca się okładzin zewnętrznych, wzmocnień oraz ocieplenia. Rygle wielokierunkowe zabezpieczają przed wyważeniem skrzydła, a dodatkowe blokady po stronie zawiasów uniemożliwiają jego podniesienie.
Klasy zabezpieczenia antywłamaniowego drzwi zewnętrznych
Włamania przez drzwi zewnętrzne zdarzają się głównie w budynkach wielorodzinnych i to najczęściej poprzez otwarcie zamków. W ofertach sprzedawców czy producentów spotyka się modele drzwi o podwyższonej odporności na włamanie określane jako klasa C, co w pewnym stopniu odpowiada klasyfikacji według obecnych norm w klasie RC3-RC4. Drzwi zewnętrzne sprzedawane są zawsze razem z ościeżnicą, której osadzenie musi być zgodne z instrukcją montażową, aby spełniały wymagania dla określonej klasy antywłamaniowej.
Istotny wpływ na zabezpieczenie antywłamaniowe ma klasa zamontowanych zamków, Atestowane zamki drzwiowe podlegają certyfikacji oraz zakwalifikowaniu do jednej z siedmiu klas wytrzymałości na włamanie - klasa 7 zapewnia największą wytrzymałość. Badaniom podlega kilkanaście parametrów określających m.in. odporność na przewiercenie, sposób ryglowania, rodzaj klucza, a certyfikacją zajmuje się m.in. Instytut Mechaniki Precyzyjnej, wydając stosowne dokumenty na określone produkty. Drzwi zewnętrzne często sprzedawane są bez wkładek bębenkowych bądź w nowych mieszkaniach deweloperskich zamki wyposażane są we wkładki budowlane tzw. jednego klucza, zatem trzeba je dokupić bądź wymienić. Oczywiście muszą one pasować wymiarowo do konkretnego zamka, a także musimy wybrać odpowiednią klasę odporności na ich otwarcie, gdyż zależnie od tego ceny będą znacznie zróżnicowane.
Wymiana zamka w drzwiach zewnętrznych
W nowoczesnych drzwiach zewnętrznych - oprócz ewentualnych regulacji - możliwości naprawcze ograniczają się z reguły do wymiany wkładki bębenkowej czy rozet ozdobnych, ale niekiedy może zaistnieć konieczność naprawy całego mechanizmy zamka.
Wymiana wkładki nie powinna sprawiać problemów - wystarczy wykręcić wkręt mocujący dostępny od czoła zamka i nieznacznie obracając w obie strony klucz wyjąć wkładkę. Przy zakupie nowego bębenka trzeba dobrać odpowiednią jego długość, jak i umiejscowienie zabieraka, gdyż nie zawsze znajduje się on w środku wkładki. Producenci wkładek oferują kilkanaście wariantów wymiarowych, co umożliwia ich dopasowanie do konkretnej wersji montażowej.
W przypadku konieczności wyjęcia całego zamka najczęściej wystarczy odkręcić dwa wkręty i wysunąć zamek z otworu. Do dobrania nowego mechanizmu trzeba koniecznie ustalić kluczowe jego wymiary i sposób funkcjonowania i korzystając z dokumentacji producentów dobrać odpowiedni model.
Niezbędne pomiary można przeprowadzić na drzwiach, wymierzając kolejno:
- długość i szerokość szyldu czołowego oraz rozstaw otworów pod wkręty mocujące;
- odległość osiowa między otworem pod klamkę i zamek
- odległość od czoła do osi klucza (tzw. dormas)
- wysokość i głębokość korpusu (do wyznaczenia po wymontowaniu zamka);
- kierunek otwierania skrzydła (lewy bądź prawy);
- rodzaj zamknięcia podklamkowego.
Wstawienie dobrze dobranego zamka nie powinno sprawiać kłopotu, choć niekiedy konieczna będzie drobna korekta wymiarów otworu czy osadzenia zamocowań.
Montaż zamka nawierzchniowego
Zamki nawierzchniowe montowane w drzwiach zewnętrznych to w praktyce rozwiązanie archaiczne i na takie działanie decydujemy się, gdy drzwi są dostatecznie wytrzymałe, a stary zamek trzeba wymienić na nowy.
Do wyboru jest kilka typów takich zamków, przy czym względnie skuteczną ochronę mogą zapewnić zasuwy z atestowaną wkładką pod klucz, które pozwolą na masywne zamocowanie ich na skrzydle, jak i osadzenie zaczepu. Przy ich zakupie należy zwrócić uwagę na zalecane przez producenta grubości drzwi, kierunek ich otwieranie, rodzaj skrzydła (przylgowe czy bezprzylgowe).
Ze względu na liczne rodzaje tych zamków trudno wskazać dokładne sposoby ich zamontowania, ale można je znaleźć w dołączonej do wyrobu instrukcji, zawierająca niekiedy również szablon do wykonania otworów i rozmieszczenia zamocowań.
Redakcja BudujemyDom
Na zdjęciu otwierającym: Drzwi antywłamaniowe na ogół są wyposażone w zamki wielopunktowe i bolce antywyważeniowe, wsuwające się w ościeżnicę. (fot. Gerda)
Dodaj komentarz